Radyasyon, tıpta, elektrik üretmek, daha uzun süre yemek yapmak, ekipmanı sterilize etmek, arkeolojik buluntuların karbonlanması ve diğer birçok nedenden dolayı kullanılmaktadır.
İyonize edici radyasyon, dengesiz bir atomun atom çekirdeği bozulduğunda ve iyonize edici partikülleri salmaya başladığında meydana gelir.
Bu parçacıklar, insan dokusu gibi organik maddelerle temas ettiğinde, kısa bir sürede, seviyeler yeterince yüksekse onlara zarar verecektir. Bu yanıklara, kanla ilgili sorunlara, mide bağırsak sistemine, kardiyovasküler ve merkezi sinir sistemine, kansere ve bazen ölüme neden olabilir.
Radyasyon normalde güvenli bir şekilde yönetilir, ancak kullanımı ayrıca bir risk gerektirir.
Bir kaza olursa, örneğin, 2011 yılında Japonya’nın Fukushima bölgesindeki deprem ya da 1986 yılında Ukrayna’nın Çernobil şehrinde meydana gelen patlamada radyasyon tehlikeli olabilir.
Radyasyon hastalığına ilişkin hızlı gerçekler:
İşte radyasyon hastalığı hakkında bazı önemli noktalar. Ana makalede daha fazla detay var.
- Radyasyon her yerdedir ve birçok uygulamada güvenle kullanılır.
- Nükleer kazalar, çalışma ortamı ve bazı tıbbi tedavi, radyasyon zehirlenmesi kaynağı olabilir.
- Doza bağlı olarak, radyasyonun etkileri hafif veya hayatı tehdit edici olabilir.
- Tedavi yoktur, ancak bariyerler maruz kalmayı engelleyebilir ve bazı ilaçlar vücudun bazı radyasyonunu giderebilir.
- Radyasyona maruz kaldıklarına inanan herkes mümkün olan en kısa zamanda tıbbi yardım almalıdır.
Radyasyon hastalığı nedir?
Radyasyon zehirlenmesi, bir radyoaktif madde, bir kişinin vücuduna giren ve zarar veren partiküller verdiğinde meydana gelir. Farklı radyoaktif maddeler farklı özelliklere sahiptir. İnsanlara farklı şekillerde zarar verebilir ve yardım edebilir, bazıları da diğerlerinden daha tehlikelidir.
Normalde radyasyon güvenli bir ortamda gerçekleşir. Tehlikeli hale gelip gelmeyeceği aşağıdakilere bağlıdır:
- nasıl kullanılır
- ne kadar güçlü
- Bir kişi ne sıklıkla maruz kalır
- ne tür maruz kalma meydana gelir
- maruz kalma süresi ne kadar
Tek bir x-ışını radyasyon dozu normalde zararlı değildir. Bununla birlikte, vücudun x-raylı olmayan kısımları gereksiz pozlamayı önlemek için kurşun önlük ile korunacaktır.
Bu arada, teknisyen, görüntüyü çekerken odadan ayrılacak. Küçük bir doz tehlikeli olmasa da, tekrarlanan küçük dozlar olabilir.
Ani, kısa, düşük dozda radyasyonun bir soruna neden olması muhtemel değildir, fakat genişletilmiş, yoğun veya tekrarlanan dozlar olabilir. Radyasyon hücrelere zarar verdiğinde, geri dönüşümsüzdür. Bir kişi ne kadar sıklıkla maruz kalırsa, sağlık sorunları da o kadar büyük olur.
Ne kadar radyasyon tehlikelidir?
Radyasyon dozu çeşitli şekillerde ölçülebilir. Kullanılan birimlerden bazıları Grays, Sieverts, rems ve rads. Benzer şekilde kullanılırlar, ancak 0.1 rad 100 Gri’ye eşittir.
- 30’un altında: Kanda hafif semptomlar ortaya çıkacaktır.
- 30’dan 200’e kadar: İnsan hasta olabilir.
- 200’den 1.000’e kadar olanlara: Kişi ciddi şekilde hasta olabilir.
- 1.000’in üzerinde rads: Bu ölümcül olacak.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, radyasyon hastalığı veya akut radyasyon sendromu (ARS) şu durumlarda teşhis edilir:
- Bir kişi kendi vücudunun dışındaki bir kaynaktan 70’in üzerinde yardım alır.
- Doz tüm vücudu ya da çoğunu etkiler ve iç organlara nüfuz edebilir.
- Doz genellikle birkaç dakika içinde kısa sürede alınır.
Atomik patlamaya maruz kalan bir kişi, patlamadan sonra radyoaktif parçacıkların yüzdüğü iki patlama radyasyonunu, biri patlama sırasında, diğeri ise serpintiden alacaktır.
belirtiler
Radyasyon hastalığı akut olabilir, maruz kaldıktan kısa bir süre sonra ortaya çıkabilir ya da semptomların zaman içinde veya bir süre sonra, muhtemelen yıllar sonra ortaya çıktığı kronik olabilir.
Akut radyasyon zehirlenmesinin belirtileri ve belirtileri şunlardır:
- kusma, ishal ve mide bulantısı
- iştah kaybı
- halsizlik, ya da kendini iyi hissetmemek
- baş ağrısı
- hızlı kalp atımı
Semptomlar doza ve tek bir doz olup olmadığına bağlıdır.
30 kadar düşük bir doz aşağıdakilere yol açabilir:
- beyaz kan hücrelerinin kaybı
- mide bulantısı ve kusma
- baş ağrısı
300 rads dozun bir dozu ile sonuçlanabilir:
- geçici saç dökülmesi
- sinir hücrelerine hasar
- Sindirim sistemini hizalayan hücrelere zarar verir
Radyasyon hastalığının aşamaları
Şiddetli radyasyon zehirlenmesi belirtileri normal olarak dört aşamadan geçer.
Prodomal evre: Mide bulantısı, kusma ve ishal, birkaç dakikadan birkaç güne kadar süren
Gizli sahne: Belirtiler ortadan kayboluyor ve kişi iyileşmek için görünüyor
Aşama aşaması: Maruz kalma türüne bağlı olarak, bu durum kardiyovasküler, gastrointestinal, hematopoetik ve merkezi sinir sistemi (CNS) ile ilgili problemleri içerebilir.
Kurtarma veya ölüm: Yavaş bir iyileşme olabilir veya zehirlenme ölümcül olabilir.
Hematopoetik kök hücreler veya kemik iliği hücreleri, diğer tüm kan hücrelerinin türediği hücrelerdir.
Farklı dozlar, farklı etkiler
Hastalık riski doza bağlıdır. Radyasyonun çok düşük dozları her zaman çevremizdedir ve herhangi bir etkisi yoktur. Ayrıca maruz kalan vücudun alanına da bağlıdır.
Eğer tüm vücut kısa bir süre içinde 1.000 rad’a maruz kalırsa, bu ölümcül olabilir. Bununla birlikte, daha az riskli vücuttaki küçük bir alana çok daha yüksek dozlar uygulanabilir.
Hafif bir dozdan sonra, kişi sadece birkaç saat veya gün boyunca semptomlar yaşayabilir. Bununla birlikte, maruz kalma süresi çevresinde az sayıda ya da hiç görünür semptom üretmeyen, tekrarlanan ya da tek bir nispeten düşük doz, daha sonra problemlere neden olabilir.
3.000 kalıba maruz kalan bir kişi bulantı ve kusmayı deneyimleyecek ve birkaç saat içinde kafa karışıklığı ve bilinç kaybı yaşayabilir. Titreme ve konvülsiyonlar maruziyetten 5 ila 6 saat sonra ortaya çıkar. 3 gün içinde koma ve ölüm olacak.
Tekrarlanan dozları olan ya da iyileşme görülen kişilerin uzun süreli etkileri olabilir.
Bunlar şunları içerir:
- vücudun enfeksiyonla savaşmasını zorlaştıran beyaz kan hücreleri kaybı
- trombositlerde azalma, iç ve dış kanama riskini arttırmak
- menstürasyon kaybı ve azaltılmış libido dahil olmak üzere doğurganlık sorunları
- anemi, yüksek tansiyon ve birkaç ay içinde diğer problemlere yol açabilen böbrek fonksiyonundaki değişiklikler
Deri kızarıklığı, katarakt ve kalp problemleri de olabilir.
Lokalize maruziyet deride değişikliklere, saç kaybına ve muhtemelen cilt kanserine yol açabilir.
Vücudun belirli kısımlarına maruz kalmak diğerlerine göre daha tehlikelidir, örneğin bağırsaklar.
Radyasyonun etkileri kümülatiftir. Hücrelere zarar verilemez.
Kaynaklar
Radyasyona maruz kalmak, işyerinde maruz kalma veya endüstriyel kaza, radyasyon terapisi veya hatta kasıtlı zehirlenmeden kaynaklanabilir. Örneğin, eski Rus casusu Alexander Litvinenko, Londra’da polonium 210 tarafından çayına yerleştirilerek öldürüldü. Ancak, bu son derece nadirdir.
Çoğu insan, her yıl ortalama 0.62, ya da 620 Griye maruz kalmaktadır.
Bunun yarısı havadaki radondan, Dünya’dan ve kozmik ışınlardan geliyor. Diğer yarısı medikal, ticari ve endüstriyel kaynaklardan gelmektedir. Bir yıl boyunca yayıldı, bu sağlık açısından önemli değil.
Bir röntgen ışınım seviyeleri yüksek değildir, ancak bir anda ortaya çıkarlar.
- Bir göğüs röntgeni radyasyona 10 günlük maruz kalma eşdeğerini verir
- Mamogram 7 haftalık normal maruz kalma eşdeğerini verir
- Nükleer tıpın bir parçası olarak kullanılan PET veya CT, bir kişiyi 8 yıllık radyasyona maruz bırakmaktadır.
- Karın ve pelvisin BT taraması, 3 yıllık normal maruziyete eşittir.
Nükleer tıp tiroid bozukluğu olan kişilerde tiroidi hedef almak için kullanılır. Diğer tıbbi tedavi türleri arasında kanser için radyasyon terapisi bulunur.
Örneğin, New Mexico ve Colorado’daki daha yüksek bir irtifada yaşamak, bir uçağa binerken pozlamayı arttırır. Evlerde radon gazı da katkıda bulunur.
Yemek de az miktarda radyasyon içerir. İçtiğimiz yiyecek ve su, bir yılda yaklaşık 0.03 basma maruz kalmadan sorumludur.
İnsanları radyasyon kaynaklarına maruz bırakabilecek birçok aktivite şunlardır:
- televizyon izlemek
- uçakta uçan
- bir güvenlik tarayıcısından geçiyor
- mikrodalga veya cep telefonu kullanma
Sigara içenler, sigara içmeyenlere göre daha fazla maruz kalmaktadırlar, çünkü tütün, polonyum 210 olmak üzere bozulabilen bir madde içermektedir.
Astronotlar herkese en çok maruz kalıyor. Bir Uzay Mekiği görevinde 25 radyoya maruz kalabilirler.
Koruma
Radyasyonun zarar görmesi geri dönüşümsüzdür. Hücreler zarar gördüğünde, kendilerini tamir etmezler. Şimdiye kadar, bunu yapmak için ilacın hiçbir yolu yoktur, bu nedenle en kısa sürede tıbbi yardım almak için maruz kalan biri için önemlidir.
Olası tedaviler şunlardır:
- Tüm kıyafetleri çıkarmak,
- Su ve sabunla durulama.
- Bir kişi çok fazla radyoiyot aldığında veya yuttuğunda tiroid alımını engellemek için potasyum iyodürün (KI) kullanımı
- Kapsüllerde verilen Prusya mavisi, bağırsaklarda sezyum ve talyum yakalayabilir ve emilmelerini önleyebilir. Bu onların sindirim sistemi boyunca hareket etmesine ve bedenini bağırsak hareketlerine bırakmasına izin verir.
- Filgrastim veya Neupogen, beyaz kan hücrelerinin büyümesini uyarır. Radyasyon kemik iliğini etkilediyse bu yardımcı olabilir.
Maruziyete bağlı olarak, radyasyon tüm vücudu etkileyebilir. Kardiyovasküler, bağırsak ve diğer problemler için tedavi semptomları hedefleyecektir.
Radyasyona maruz kalmayı azaltmak
Radyasyona gereksiz maruz kalmayı azaltmak için ipuçları şunları içerir:
- Gün ortası etrafında güneşten uzak tutmak ve güneş koruyucu kullanmak veya cildi kaplayan kıyafetler kullanmak
- Özellikle çocuklar için herhangi bir BT taraması ve x-rayının gerekli olduğundan emin olmak
- röntgen, PET veya CT taramasından önce hamile olup olmadığınızı doktorunuza bildirme
Radyasyona maruz kalmaktan kaçınmak mümkün veya gerekli değildir ve çoğu kaynak tarafından sağlığa getirilen risk son derece azdır.
