Bağırsak kanseri, kolon kanseri veya rektal kanser olarak da bilinen kolorektal kanser, kolon ve rektumu etkileyen herhangi bir kanserdir.
Amerikan Kanser Derneği, ABD’de 21 erkekte 1 ve 23 kadının 1’inin yaşamları boyunca kolorektal kanser geliştireceğini tahmin etmektedir.
Kadınlarda kanser ölümünün ikinci önemli nedeni ve erkekler için üçüncü. Ancak tarama tekniklerindeki ilerlemeler ve tedavilerdeki gelişmeler nedeniyle kolorektal kanserden ölüm oranı düşmektedir.
Kolorektal kanser iyi huylu veya kanserli olmayan veya habis olabilir. Kötü huylu bir kanser vücudun diğer bölgelerine yayılabilir ve onlara zarar verebilir.
belirtiler
Kalın bağırsak da kolon veya kalın bağırsak denir.
Kolorektal kanser belirtileri şunlardır:
- bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler
- ishal veya kabızlık
- Bir bağırsak hareketinden sonra bağırsağın boş bir şekilde boşalmayacağı duygusu
- dışkıda kanı dışkıda tutan siyah
- rektumdan gelen parlak kırmızı kan
- karın ağrısı ve şişkinlik
- Bir süre yemedikten sonra bile karın dolgunluk hissi.
- yorgunluk veya yorgunluk
- açıklanamayan kilo kaybı
- karın ya da doktorunuz tarafından hissedilen arka geçişte bir yumru
- Erkeklerde veya menopoz sonrası kadınlarda açıklanamayan demir eksikliği
Bu semptomların çoğu, diğer olası durumları da gösterebilir. Semptomlar 4 hafta veya daha uzun süre devam ederse doktora görünmek önemlidir.
tedavi
Tedavi, kanserin boyutu, yeri ve evresi, tekrarlayan olup olmamasına ve hastanın genel sağlık durumunun da dahil olduğu çeşitli faktörlere bağlı olacaktır.
Tedavi seçenekleri kemoterapi, radyoterapi ve ameliyatı içerir.
Kolorektal kanser için cerrahi
Bu en yaygın tedavidir. Kanser yayılma riskini azaltmak için etkilenen malign tümörler ve herhangi bir yakın lenf nodu çıkarılacaktır.
Barsak genellikle arkaya dikilir, ancak bazen rektum tamamen çıkarılır ve drenaj için bir kolostomi torbası eklenir. Kolostomi torbası dışkıları toplar. Bu genellikle geçici bir ölçümdür, ancak bağırsağın uçlarını birleştirmek mümkün değilse kalıcı olabilir.
Kanser yeterince erken teşhis edilirse, cerrahi bunu başarılı bir şekilde kaldırabilir. Cerrahi kanseri durdurmazsa, semptomları hafifletir.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanserli hücreleri yok etmek için bir ilaç veya kimyasal kullanılmasını içerir. Kolon kanseri tedavisi için yaygın olarak kullanılır. Ameliyattan önce, tümörü küçültmeye yardımcı olabilir.
Hedefe yönelik tedavi, bazı kanserlerin gelişimini teşvik eden proteinleri spesifik olarak hedefleyen bir tür kemoterapidir. Diğer kemoterapi türlerinden daha az yan etkileri olabilir. Kolorektal kanser için kullanılabilecek ilaçlar arasında bevacizumab (Avastin) ve ramucirumab (Cyramza) bulunmaktadır.
Bir çalışma, kemoterapi alan ve ailede kolorektal kanser öyküsü olan ileri kolon kanserli hastaların, kanser nüksü ve ölüm olasılığının anlamlı derecede daha düşük olduğunu bulmuştur.
Radyasyon tedavisi
Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini yok etmek ve çoğalmasını önlemek için yüksek enerjili radyasyon ışınları kullanır. Bu daha çok rektal kanser tedavisi için kullanılır. Tümörü küçültmek amacıyla ameliyattan önce kullanılabilir.
Hem radyasyon tedavisi hem de kemoterapi, ameliyat sonrası rekürrens olasılığını azaltmak için verilebilir.
Ablasyon
Ablasyonu çıkarmaksızın bir tümör yok edebilir. Radyofrekans, etanol veya kriyocerrahi kullanılarak gerçekleştirilebilir. Bunlar ultrason veya CT tarama teknolojisi tarafından yönlendirilen bir prob veya iğne kullanılarak teslim edilir.
Kurtarma
Malign tümörler tedavi edilmezse vücudun diğer bölgelerine yayılabilirler. Tam bir kür şansı, kanserin erken teşhis ve tedavi edilmesine çok büyük ölçüde bağlıdır.
Bir hastanın iyileşmesi aşağıdaki faktörlere bağlıdır:
- tanı konulduğu aşama
- kanserin kolonda bir delik mi yoksa tıkanıklık mı yarattığı
- hastanın genel sağlık durumu
Bazı durumlarda kanser geri dönebilir.
Risk faktörleri
Olası risk faktörleri şunları içerir:
- Yaşlılık
- hayvansal protein, doymuş yağlar ve kalorilerde yüksek bir diyet
- lifte düşük bir diyet
- yüksek alkol tüketimi
- meme, yumurtalık veya rahim kanseri olan
- bir aile kolorektal kanser öyküsü
- ülseratif kolit, Crohn hastalığı veya irritabl bağırsak hastalığı (IBD) olan
- aşırı kilolu ve obezite
- sigara içmek
- fiziksel aktivite eksikliği
- kolon veya rektumdaki poliplerin varlığı, bunlar kansere dönüşebilir.
Çoğu kolon kanseri polipler (adenom) içinde gelişir. Bunlar genellikle bağırsak duvarında bulunur.
Kırmızı veya işlenmiş etleri yemek riski artırabilir
Sprouty2 olarak bilinen bir tümör baskılayıcı genine sahip olan kişiler, bazı kolorektal kanserler için daha yüksek bir riske sahip olabilir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ‘na göre, kolorektal kanser, akciğer tümörleri sonrası hem erkekler hem de kadınlar arasında en yaygın ikinci tümördür.
50 yaşın üstündeki insanların yaklaşık yüzde 2’si nihayet Batı Avrupa’da kolorektal kanser geliştirecek.
Kolorektal kanser kadınları ve erkekleri eşit şekilde etkileme eğilimindedir. Bununla birlikte, erkekler genç yaşta bunu geliştirme eğilimindedir.
Nedenler
Kolorektal kanserin bazı insanlarda neden geliştiğini ve diğerlerinde değil tam olarak açık değildir.
Aşamaları
Kanser aşaması ne kadar yayıldığını tanımlar. Sahneyi belirlemek en uygun tedaviyi seçmeye yardımcı olur.
Yaygın olarak kullanılan bir sistem aşamaları 0 ila 4 arasında bir sayı verir. Kolon kanserinin aşamaları şunlardır:
- Evre 0: Bu, kanser hala kolonun veya rektumun mukoza veya iç tabakası içinde olduğunda en erken aşamadır. Ayrıca karsinoma in situ olarak da adlandırılır.
- Aşama 1: Kanser, kolonun veya rektumun iç tabakasından büyüdü, ancak henüz rektum veya kolonun duvarının ötesine yayılmadı.
- Aşama 2: Kanser kolonun veya rektumun duvarının içinden veya içine doğru büyümüştür, ancak yakınlardaki lenf düğümlerine henüz ulaşmamıştır.
- Aşama 3: Kanser, yakındaki lenf düğümlerini işgal etti, ancak vücudun diğer kısımlarını henüz etkilemedi.
- Evre 4: Kanser, karaciğeri, karın boşluğunu kaplayan zar, akciğer veya yumurtalıklar gibi diğer organlar da dahil olmak üzere vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır.
- Tekrarlayan: Kanser tedaviden sonra geri döndü. Geri gelebilir ve rektum, kolon veya vücudun başka bir bölümünü etkileyebilir.
Olguların yüzde 40’ında tanı, ameliyatın en iyi seçenek olduğu ileri evrelerde ortaya çıkar.
Teşhis
Tarama, kanserli hale gelmeden önce polipleri tespit edebilir, ayrıca erken evrelerinde bir kanser olasılığının çok daha yüksek olduğu durumlarda kolon kanseri tespit edebilir.
Aşağıdakiler kolorektal kanser için en yaygın tarama ve teşhis prosedürleridir.
Fekal gizli kan testi (kan dışkı testi)
Bu, hastanın varlığını (dışkı) kan varlığı açısından kontrol eder. Bu doktorun ofisinde ya da evde bir kit ile yapılabilir. Numune doktora iade edilir ve bir laboratuara gönderilir.
Kan dışkı testi yüzde 100 doğru değildir, çünkü tüm kanserler kan kaybına neden olmaz ya da her zaman kanama olmayabilir. Bu nedenle, bu test yanlış bir negatif sonuç verebilir. Kan, hemoroid gibi diğer hastalık veya rahatsızlıklar nedeniyle de mevcut olabilir. Bazı yiyecekler aslında hiç birinde bulunmadığı halde kolonda kanı akla getirebilir.
Dışkı DNA testi
Bu test, kolon kanserlerinin veya prekanseröz polip hücrelerinin dışkıya döküldüğü birkaç DNA markerini analiz etmektedir. Hastalara evde bir dışkı örneğinin nasıl toplanacağıyla ilgili talimatlar içeren bir kit verilebilir. Bunun doktorun ofisine geri getirilmesi gerekiyor. Daha sonra bir laboratuvara gönderilir.
Bu test kolon kanserini poliplerden daha doğru tespit etmekte, ancak bir tümörün varlığını gösteren tüm DNA mutasyonlarını tespit edememektedir.
Esnek sigmoidoskopi
Doktor hastanın rektumunu ve sigmoidini incelemek için esnek, ince ve ışıklı bir tüp olan sigmoidoskop kullanır. Sigmoid kolon, rektumdan önce kolonun son kısmıdır.
Test birkaç dakika sürer ve acı vermez, ama rahatsız olabilir. Kolon duvarının küçük bir delinme riski vardır.
Eğer doktor polip veya kolon kanseri tespit ederse, kolonun tamamını incelemek ve mevcut olan herhangi bir polipi çıkarmak için kolonoskopi kullanılabilir. Bunlar bir mikroskop altında incelenecektir.
Bir sigmoidoskopi sadece kolonun ve rektumun üçte birinde polip veya kanseri tespit edecektir. Sindirim sisteminin başka bir bölümünde bir problem tespit etmez.
Baryum lavman röntgeni
Baryum hastanın bağırsağında lavman şeklinde yerleştirilmiş kontrast boyadır ve bir röntgende ortaya çıkar. Çift kontrastlı bir baryum lavmanında hava da eklenir.
Baryum, bağırsağın kaplamasını doldurur ve kaplar, rektum, kolon ve bazen de hastanın ince bağırsağının küçük bir kısmının net bir görüntüsünü oluşturur.
Baryum lavman röntgeninin kaçırabileceği küçük polipleri tespit etmek için esnek bir sigmoidoskopi yapılabilir. Baryum lavman röntgeni anormal bir şey tespit ederse, doktor kolonoskopi önerebilir.
kolonoskopi
Bir kolonoskop, bir sigmoidoskoptan daha uzundur. Video kamera ve monitöre bağlı uzun, esnek, ince bir tüp. Doktor kolon ve rektumun tamamını görebilir. Bu sınav sırasında keşfedilen polipler prosedür sırasında çıkarılabilir ve bazen doku örnekleri veya biyopsiler alınır.
Kolonoskopi ağrısızdır, ancak bazı hastalara onları sakinleştirmek için hafif bir yatıştırıcı verilir. Sınavdan önce, kolonun temizlenmesi için müshil sıvı verilebilir. Bir lavman nadiren kullanılır. Kolon duvarının kanaması ve perforasyonu olası komplikasyonlardır ancak oldukça nadirdir.
BT kolonografisi
Bir CT makinesi, kolon temizlendikten sonra kolonun görüntülerini alır. Anormal bir şey tespit edilirse, konvansiyonel kolonoskopi gerekebilir. Bu prosedür, daha az invaziv, daha iyi tolere edilen ve iyi tanısal doğruluğa sahip kolonoskopiye bir alternatif olarak kolorektal kanser riskini arttırmış hastalar sunabilir.
Görüntüleme taramaları
Ultrason veya MRI taraması, kanserin vücudun başka bir bölümüne yayılıp yayılmadığını göstermeye yardımcı olabilir.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), 50 ila 75 yaş arasındakiler için düzenli tarama yapılmasını önerir. Frekans, test türüne göre değişir.
önleme
Bazı yaşam tarzı önlemleri kolorektal kanser geliştirme riskini azaltabilir:
- Düzenli taramalar: Daha önce kolorektal kansere yakalanmış, 50 yaşın üzerinde olan, bu tip bir kanser öyküsü olan veya Crohn hastalığı olan kişiler düzenli taramalara sahip olmalıdır.
- Beslenme: Bol miktarda lif, meyve, sebze, kaliteli karbonhidrat ve en az kırmızı ve işlenmiş et içeren bir diyet uygulayın. Doymuş yağlardan avokado, zeytinyağı, balık yağı ve fındık gibi kaliteli yağlara geçin.
- Egzersiz: Orta, düzenli egzersizin kişinin kolorektal kanser geliştirme riskini azaltmada önemli bir etkisi olduğu gösterilmiştir.
- Vücut ağırlığı: Aşırı kilolu veya obez olmak kolorektal kanser de dahil olmak üzere birçok kanser riskini arttırır.
Dergide yayınlanan bir çalışma, aspirinin, göğüs, deri ve bağırsak kanserinden muzdarip hastalarda bağışıklık sistemini güçlendirmede etkili olabileceğini öne sürmüştür.
Bağırsak kanseri nüksü ve sağkalımı kısaltan bir gen, geni olan hastalar için sonuçların tahmin edilmesine yardımcı olabilir ve bilim insanlarını kişiselleştirilmiş tedavilerin geliştirilmesine bir adım daha yaklaştırabilir, dergide araştırmayı ortaya çıkarır.
Yayınlanan bir çalışmada, 300 portakal C vitamininin kanser hücrelerini etkilediği, C vitamininin gücünün bir gün kolorektal kanserle savaşmak için kullanılabileceği fikrini ortaya koydu.
Araştırmacılar her gün kahve içmenin – kafeinsiz kahve bile – kolorektal kanser riskini azaltabildiğini bulmuşlardır.
