Kollajenöz kolit, kolonun astarı altında kalın bir kollajen bandı ile karakterize edilen bir mikroskopik kolit tipini ifade eder.
Bu yazıda, kollajen kolit belirtileri, nedenleri ve tedavisi hakkında bilgi edinin.
Kollajen kolit nedir?
Kollajenöz kolit kolonun kalınlığının altında kalın, elastik olmayan bir kollajen bandı ile karakterize edilen bir mikroskopik kolit tipidir. Kollajen vücutta bir tür yapısal proteindir.
Mikroskopik kolitin bir türü olarak tanımlanır, çünkü neden olduğu iltihap sadece mikroskop altında görülebilir. En inflamatuar barsak durumlarının aksine kollajenöz kolit, kolon kanseri için bir risk faktörü olarak kabul edilmez.
Mikroskobik kolit terimi genellikle hem kolajen kolit hem de lenfositik kolit anlamına gelir. Her iki durum da aynı belirtileri, semptomları, teşhis testlerini ve tedavi sürecini paylaşır.
Bazı araştırmalar, kollajenöz kolit ve lenfositik kolitin aslında aynı durumun farklı aşamaları olabileceğini de göstermektedir.
Kollajenöz kolit, 45 yaşın üzerindeki yetişkinlerde en yüksek insidansı olan nadir bir hastalık olarak kabul edilir.
Her 100.000 kişiden sadece 42’si kollajen kolit tanısı alır.
belirtiler
Kollajen kolit semptomlarının şiddeti, sıklığı ve süresi değişir. Bu rahatsızlığı olan kişiler, semptomları az olduğunda veya semptomları az olduğunda veya hiç semptom vermeyeceklerinde remisyon dönemlerinde alevlenmeler yaşayabilirler.
Bazı insanlar ağrılı, semptomları giderici olabilirken, diğerleri sadece hafif rahatsızlık hissederler. Ve birçok kişi birkaç gün ya da hafta süren alevlenmeler yaşarken, diğer insanların aylarca yıllarca süren semptomları vardır.
Kollajen kolitin yaygın semptomları şunlardır:
- Kronik sulu, kanlı olmayan ishal veya gevşek dışkı, genellikle günde 3 ila 20 kez
- karın krampı ve ağrı
- kurutma
- kilo kaybı
- mide bulantısı ve kusma
- şişkinlik ve gaz
- tükenme
- özellikle geceleri fekal inkontinans veya kazara dışkı pasajı
- azaltılmış beslenme
- anemi
Nedenler
Kolajen kolit kalın bağırsak olan kolonu etkiler. Kolon, ince bağırsaktan sindirilmiş yiyeceklerin sıvı bir karışımını alır ve vücuttan uzaklaştırmak için rektuma iletmeden önce katı bir tabana dönüştürür.
Kollajenöz kolit, epitelyumun genel inflamasyonuna veya kolonun içine giren hücrelerin baz tabakasına neden olur.
Kolon epitel hücreleri organın genel performansı için hayati önem taşır çünkü sindirime yardımcı olur ve vücudun bağışıklık sistemi ile bağırsaklardaki mikropların sağlıklı toplulukları arasındaki ilişkiyi sürdürürler.
Bakteriler ve virüsler gibi trilyonlarca mikrop, gastrointestinal kanalda yaşamakta ve sindirime yardımcı olmaktadır.
Kolon epitel hücreleri hasar gördüğünde veya tahrip olduğunda, çeşitli sindirim belirtileri ortaya çıkar. Kollajenöz kolit vakalarında, epitelyal hücreleri desteklemeye yardımcı olan bir bağ dokusu proteini olan kolajen tabakası, normalden yaklaşık beş kat daha kalınlaşır.
Diğer birçok inflamatuar gastrointestinal durum gibi, araştırmacılar kollajen kolitin neden oluştuğundan emin değiller. Çoğu araştırma, genetik bir temele sahip olduğunu ve diğer otoimmün hastalıklarla ilişkili olabileceğini göstermektedir.
Kollajen kolitin önerilen nedenlerinden bazıları şunlardır:
- genetik anormallikler
- çölyak hastalığı, Graves hastalığı, Crohn hastalığı, ülseratif kolit, Hashimoto hastalığı, romatoid artrit ve sedef hastalığı gibi otoimmün durumlar
- belirli ilaç türleri
- safra asidi emilimine müdahale eden koşullar
- bakteriyel, viral ve fungal enfeksiyonlar
- sigara içmek
En yaygın olarak kollajen kolit gelişmesi ile ilişkili ilaçların bazıları şunlardır:
- ibuprofen, naproksen ve aspirin gibi non-steroid anti-enflamatuarlar (NSAID’ler)
- lansoprazol (Prevacid)
- Sertralin (Zoloft)
- akarboz (Prandase, Precose)
- ranitidin (Tritec, Zantac)
- ticlopidin (Ticlid)
- proton-pompa inhibitörleri (PPI)
- statinler
- beta blokerler
- seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRIs)
Risk faktörleri
Her yaştaki insanlar kollajenöz kolit gelişmesine rağmen, durumun gelişmesi riskini artıran faktörler şunlardır:
- 50 yaşın üstündedir. Çocukların bazı vakaları bildirilmiş olsa da, vakaların tahmini yüzde 75’i 50 yaş ve üzeri kişilerde gelişmektedir.
- Kadın olmak Kadınlar, kollajen kolit gelişmesi erkeklerden daha olasıdır.
- Sigara içmek.
- Bazı ilaçlar. Çeşitli gastrointestinal sindirim, uyku ve duygudurum ilaçları kollajen kolit ile ilişkilendirilmiştir.
- Otoimmün bir rahatsızlığa sahip olmak.
- Aile öyküsü. Ailede otoimmün hastalık öyküsü olan veya bir tür koliti olan kişiler, kollajen kolit gelişmesi olasılığı daha yüksektir.
Teşhis
Sindirim ve gastrointestinal durumlarda uzmanlaşmış bir gastroenterolog veya doktor genellikle kollajenöz koliti teşhis ve tedavi eder.
Bir gastroenterolog fiziksel bir muayene yaparak başlayabilir. Daha sonra kişinin ailesi ve tıbbi geçmişi ile yaşam tarzı alışkanlıkları, yeme alışkanlıkları, sigara içip içmediği ve kullandıkları ilaçlar hakkında sorular soracaktır.
Kollajenöz koliti teşhis etmek için, bir gastroenterolog kolonun farklı bölümlerinden birden fazla biyopsi almalıdır.
Kolon biyopsisi, bir endoskopun anüsteki içine sokulmasını içeren bir kolonoskopi veya bir sigmoidoskopi gerektirir. Endoskop, doktorun bağırsağın içinde görmesini sağlayan küçük bir kameraya sahip plastik bir tüpdür.
Bu doku örnekleri bir mikroskop altında doku biyopsilerini analiz edecek olan bir patoloğa gönderilecektir.
Birçok doktor, tanı sürecinin bir parçası olarak diğer inflamatuar gastrointestinal durumların varlığını dışlamak için ek tıbbi testler kullanacaktır.
Ek testler şunları içerir:
- kan testleri
- dışkı testleri
- Röntgen ışınları
- bilgisayarlı tomografi (CT) taraması
- manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması
tedavi
Çoğu durumda, kollajen kolit tedaviye iyi cevap verir. Ve bazı durumlarda, semptomlar tıbbi müdahale olmadan da çözülür.
İlk olarak, doktorlar bir kişiye kollajen kolit ile ilişkili herhangi bir ilacı kullanmayı bırakmaları konusunda tavsiyede bulunacaktır.
Semptomları azaltmaya veya gidermeye yardımcı olabilecek çeşitli ilaçlar mevcuttur. Çoğu çalışma, budesonidin kolajen kolit için etkili bir ilk tedavi yöntemi olduğunu bulmuştur.
Kollajen kolit tedavisine yardımcı olmak için reçete edilen diğer yaygın ilaçlar şunlardır:
- antidiyareal ilaçlar, genellikle bizmut subsalisilat, difenoksilat veya loperamid içerenler,
- Psyllium (Metamucil) gibi dışkıyı artırmak için takviyeler
- kolestiramin
- mesalamin
- antibiyotikler
Semptomlar düzelmezse doktorlar şunları yazabilir:
- immün yanıtın bir kısmını bloke eden anti-TNF terapileri
- immünomodülatörler
Birkaç yaşam tarzı seçimi yapmak genellikle semptomları azaltmaya da yardımcı olabilir. Bunlar şunları içerir:
- sigarayı bırakmak
- Sağlıklı bir vücut ağırlığı ve kan basıncını korumak
- düzenli egzersiz
- hidratlı kalmak
- ibuprofen ve aspirin gibi over-the-counter NSAID’lerin aşırı kullanımından kaçınmak
Nadir durumlarda, genellikle şiddetli semptomların başka tedavi biçimlerine cevap vermediği durumlarda, doktor kollajenöz koliti tedavi etmek için ameliyat önerebilir.
Diyet
Her bir kollajen kolit vakası değişse de, bazı gıdaların ve kimyasalların semptomların şiddetini artırdığı ve hatta alevlenmeleri tetiklediği düşünülmektedir.
Kollajen kolitli bir kişinin ne yemeli ve yememesi gerektiği konusunda çok fazla çelişkili bilgi olmasına rağmen, aşağıdaki diyet değişiklikleri semptomların hafifletilmesine ve komplikasyon riskinin azaltılmasına yardımcı olabilir:
- kafein ve yapay şekerler kaçınarak
- kişi laktoz intoleransı ise süt ürünleri kaçınmak
- glüten içeren gıdalardan kaçınmak
Bol miktarda sıvı içmek şarttır ve bu birisinin ishal olduğu durumlarda özellikle önemlidir.
Kolajen koliti olan kişiler diyetle almanın en iyi yaklaşımının ne olabileceğini öğrenmek için bir doktor veya diyetisyenle konuşmalıdır.
Görünüm
Kolajen kolit, günler ila aylarca sürebilen sulu, kanlı olmayan ishal dönemlerine neden olan mikroskobik kolit tipidir.
Kolonoskopide kolon normal göründüğü ve sadece mikroskop altında iltihap belirtileri gösterdiği için diğer iltihaplı bağırsak hastalıklarından (İBH) farklıdır. Kolon astarının altında kalın bir kolajen tabakası ile işaretlenmiştir.
Semptomlar genellikle aralıklıdır, yani çoğu insan semptomları olmayan bir periyot boyunca alevlenmeler yaşar.
Kollajen kolit belirtileri rahatsız olabilir ve dehidratasyon ve yetersiz beslenme yol açabilir. Bununla birlikte, belirtiler ilaçlar ve diyet ayarlamaları ile yönetilebilir.
Diğer enflamatuar gastrointestinal hastalık türlerinden farklı olarak kollajenöz kolitin kolon kanseri riskini arttırdığı düşünülmemektedir.
