Artrit genellikle yaşlanma ile ilişkilidir, ancak çocuklarda da ortaya çıkan bir durumdur.
Aslında, yaklaşık 300.000 çocuk Amerika Birleşik Devletleri’nde juvenil artrit ile yaşıyor.
Artrit, eklem iltihabı ve hasara neden olan birçok durum için bir şemsiye terim olmakla birlikte, çocuklarda idiyopatik artrit (JIA) en yaygın görülen formdur. Bu tip juvenil romatoid artrit olarak bilinirdi.
Belirti ve bulgular
JIA, birkaç farklı alt türden oluşan karmaşık bir hastalık spektrumudur. Ancak, dikkat çekmek için genel belirtiler vardır.
Romatoid Artrit Destek Ağına göre, çocuk aşağıdakilerden herhangi birini görüntülüyorsa tıbbi yardım istenmelidir:
- genellikle dizler, eller ve ayaklarda kalıcı eklem ağrısı, şişlik veya sertlik
- bir veya daha fazla eklemde kızarıklık veya sıcaklık
- ateşli döküntüler ile eşleştirilmiş ateşler
- Özellikle boyunda şişlik lenf düğümleri
Ebeveynlerin veya bakıcıların bu belirtilerin bazılarının farkında olmaları zor olabilir, çünkü küçük çocuklar tam olarak ne hissettiklerini ifade edemeyebilirler. Çocuğun artritik ağrı yaşadığı bazı sözsüz ipuçları olabilir:
- bir kolun diğerine göre tercih edilmesi
- uyandıktan sonra sık sık diz sertliğine bağlı
- aşırı sakarlık
Nedenler
Bilim adamlarının çoğu, çocuk artritinden sorumlu iki ana faktörün olduğuna inanmaktadır:
- bağışıklık sisteminin anormal davranmasına neden olan genetik mutasyonlar
- bir virüs veya bakteriyel enfeksiyon gibi çevresel bir tetikleyici
Genetik mutasyonlar çocuğun hayatında bağışıklık fonksiyonunu etkilemeyebilirken, bir virüs veya bakteriyel enfeksiyona maruz kalmak, bu anormal genleri harekete geçirebilir.
Çoğu JIA vakasının otoimmün bozukluklar olduğuna inanılmaktadır. Genellikle, bağışıklık sistemi yabancı bir madde ile karşılaştığında, bu maddeye bağlanabilen ve onu bir tehdit olarak işaretleyebilen bir antikor olarak adlandırılan bir protein yapar.
Her bir antikor, kendi için yapıldığı maddeye özgüdür ve eğer aynı madde gelecekte bulunursa tekrar üretilebilir. Bir otoimmün bozukluk durumunda, bağışıklık sistemi, kendi dokularına karşı, saldırıya uğramalarını işaretleyerek, antikorları yanlışlıkla yapar.
Bununla birlikte, bazı JIA vakaları otoinflamatuvar durumlar olarak daha iyi sınıflandırılmaktadır.
Vücut hala kendi dokusuna saldırırken, otoinflamatuar hastalıklarda görülen bağışıklık sistemi disfonksiyonu, antikorları içermez. Bunun yerine, bağışıklık sistemi başlangıçta bir enfeksiyon tespit ettiğinde veya bir gen mutasyonu meydana geldiğinde ortaya çıkar.
Vücudun ilk savunma hattı, enfekte olmuş dokuların etrafında dönen ve mikropları yok eden beyaz kan hücrelerini göndermektir. Otoinflamatuvar bir bozukluk durumunda, bu beyaz kan hücresi cevabı aşırıdır ve sürekli inflamasyona ve doku hasarına neden olur.
Tanı ve alt tipler
JİA’nın kesin nedeni bilinmediğinden, tek bir test hastalığı teşhis edemez. Bunun yerine, doktorlar tanı koymak için kapsamlı, çok protokollü bir protokol izlerler.
Ulusal Artrit ve Kas-iskelet ve Deri Hastalıkları Enstitüsü’ne göre, bu tanısal adımlar şunları içerir:
- Semptom karakteristikleri ve süresinin analizi: JIA tanısı konması için eklem şişmesi veya ağrı en az 6 hafta tutarlı olmalıdır.
- Aile öyküsünün değerlendirilmesi: Çok sayıda aile üyesinin JİA’ya sahip olması nadir olmakla birlikte, ebeveynleri hastalığa sahip olan çocukların bunu geliştirme riski biraz daha yüksektir. Diğer otoimmün veya otoinflamatuar hastalıkların aile öyküsü de bir risk faktörüdür.
- Laboratuvar testlerinin yapılması: Bunlar otoimmün problemlerle bağlantılı maddeler için kanı analiz eder; Vücudun kendi hücrelerine karşı yönlendirilmiş antikorlar dahil. Eritrosit sedimentasyon hızı (ESR) denen başka bir test de yapılabilir. Bu, kırmızı kan hücrelerinin bir test tüpünün tabanına ne kadar hızlı düştüğünü ve inflamasyonun mevcut olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur. Kan çalışması ayrıca Lyme hastalığı, lupus veya bazı kanser türleri gibi diğer benzer durumları dışlamak için de kullanılır.
- X-ışınları yürütmek: Bu, kemik veya yumuşak doku anormalliklerini veya hasarı tespit etmek için kullanılabilir.
Çocuğa JİA teşhisi konulursa, doktor durumu belirli bir alt tip olarak sınıflandırır. Bu daha hedefli, etkili tedavi için izin verecektir.
JIA’nın altı alt tipi:
Oligoartiküler JIA
Bu, tanı konulan çocukların yaklaşık yüzde 50’sini etkileyen en yaygın JIA formudur. JİA’nın bu formu olan çocuklar, genellikle bileklerde veya dizlerde sadece beş eklemde veya daha azında iltihaplanmayı tecrübe ederler.
Çocuk 7 yaşından önce teşhis edilirse, uzun süreli remisyona girmeleri daha olasıdır. Ancak, bir çocuk yaşlandıkça semptomlar göstermeye başlarsa, JİA’nın yetişkinliğe devam edip diğer eklemlere yayılma şansı daha fazladır.
Poliartiküler JIA
Bu JİA formuna sahip çocuklar genellikle bacaklarda, kollarda, çene veya boyunda beş eklemden daha fazlasında iltihaplanma yaşarlar. Bu çocuklar ayrıca karaciğer, dalak veya lenf düğümlerinde şişme yapabilirler.
Sistemik JIA
Bu, tanı konulan çocukların yaklaşık yüzde 10’unu etkileyen en yaygın JİA formudur. Bu spiking fevers ve döküntü atakları ile karakterizedir.Bir diğer iki formu aksine, eklem iltihabı bu bölümler başladıktan sonra aylar veya yıllar kadar görünmeyebilir.
Juvenil psoriatik artrit
Bu tip bir JIA, deriyi etkileyen psöriyazis denilen bir bozukluğun yanında meydana gelme eğiliminde olan artriti içerir. Pullu döküntü gibi sedef hastalığı semptomları en sık kafa derisinde, dirseklerde, dizlerde, göz kapaklarında, göbek deliğinde ve kulak arkasının arkasında görülür. . Bu semptomlar eklem ağrısından ve iltihaplanmadan birkaç yıl önce ortaya çıkabilir.
Entezit ile ilişkili JIA
Bu form, bir kemiğin bağ dokusuyla birleştiği ve eklem iltihabının yanısıra meydana geldiği hassas duygular ile işaretlenir. Kalça, diz ve ayaklar genellikle etkilenir.
Entezit ile ilişkili JIA da spondiloartrit olarak adlandırılır.
Farklılaşmamış artrit
Yukarıdaki beş alt türden herhangi birine uymayan herhangi bir JIA formu veya birden fazla özellik taşıyan özellikler, farklılaşmamış artrit olarak tanımlanır.
tedavi
Bir çocuk JİA teşhisi konduğunda, bir doktor büyük olasılıkla bir ilaç rejimi ve terapi planı reçete edecektir. Bazı seçenekler şunları içerir:
Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ve kortikosteroidler
Bunlar hem inflamasyonu hafifletmek için çalışırlar ve genellikle daha az ciddi oligoartiküler vakaları tedavi etmek için kombinasyon halinde kullanılırlar. Bununla birlikte, NSAID’ler sadece çok kısa süreler için kullanılabilir, çünkü karaciğer hasarı, mide-bağırsak hasarı ve kalp problemleri gibi ciddi yan etkileri vardır.
Kortikosteroidler biraz daha uzun süre kullanılabilir, ancak steroid bağımlılığı, kilo alımı, hiperglisemi ve kalsiyum eksikliği gibi yan etkileri de vardır.
Hastalık modifiye edici antiromatizmal ilaçlar
Bunlar bağışıklık sisteminin vücuda saldırmasını önler ve uzun süreler boyunca kullanılabilir. Şiddetli vakalar için, genellikle kortikosteroidler ile kombine edilir veya alınır. Bunların en sık reçete edilenlerinden biri metotreksattır.
Hedefe yönelik biyolojik ilaçlar olarak adlandırılan bu ilaçların bir alt grubu, aşırı aktif inflamatuar cevaba katkıda bulunan spesifik bağışıklık sistemi proteinlerini bloke eder. Bir kan testi, bu ilaçlardan birinin hedeflediği proteinin yüksek seviyelerini ortaya çıkarırsa, bir doktor bu terapiyi denemeyi önerebilir.
Bu ilaçların çoğu hala deneyseldir, ancak denemelerde söz göstermiştir.
İlaç olmayan tedaviler
İlaç tedavisi ile birlikte fizik tedavi, eklemlere daha fazla zarar vermeden kasları güçlendirebilir. Bazı insanlar da kayropraktik tedaviyi faydalı bulmaktadır. Bununla birlikte, enflamasyonu şiddetlendirebildiği için, kayma sırasında kayropraktik tedaviden kaçınmak önemlidir.
Komplikasyonlar
Genellikle semptomlar olmadan ortaya çıkmasına rağmen, göz iltihabı JİA’nın çok ciddi bir komplikasyonu olabilir. Çoğunlukla, oligoartiküler artritli çocuklar için bir problemdir, ancak altı alt tipten herhangi biri ile ortaya çıkabilir.
Bu iltihaplanma, ele alınmadığında görme hasarına neden olabilir, bu nedenle JİA’lı çocukların düzenli optometrist kontrolleri yapmaları önemlidir.
JİA’lı bazı çocuklar da büyüme problemleri yaşayabilir. Etkilenen eklemlerdeki kemikler çok hızlı veya çok yavaş büyüyebilir, bu da kol veya bacak asimetrisine neden olabilir. Genel büyüme de bodur olabilir. Büyüme problemleri şiddetli ise, doktor büyüme hormonu tedavisini önerebilir.
Outlook ve uzun vadeli yönetim
JIA’nın bir çocuğun hayatı üzerindeki etkisi vakadan duruma büyük ölçüde değişir. Bazı çocuklar sadece bir veya iki alevlenmeye sahip olabilir ve remisyonda kalabilirken, diğerleri sık sık atak geçirebilir veya sürekli eklem ağrısıyla karşılaşabilir.
Enflamasyonun kontrol edilmesi, eklem hasarı ve maluliyetin önlenmesi için en önemli yoldur. Etkilenen çocuklar düzenli olarak romatizmal bir çocuk doktoru görmelidir.
Bir çocuğun semptomlarını, ilaçlara reaksiyonları ve alevlenme sıklığını izlemek de önemlidir. Tüm bunlar bir çocuk doktoru ile tartışılabilir, böylece çocuğun tedavi rejimi, onları mümkün olduğunca sağlıklı ve rahat tutmak için ayarlanabilir.
Etkilenen bir çocuğun hem fiziksel hem de zihinsel sağlığı için yaşam tarzının mümkün olduğunca normal ve aktif kalması önemlidir.
Çocuklarda alevlenme yaşanmazsa, düşük etkili spor ve aktivitelere katılım oldukça teşvik edilir. Yüzme, eklemlere ağırlık vermeden tüm vücudu egzersiz yaptığı için özellikle iyi bir seçenektir.
Terapistler ve sosyal hizmet uzmanları, çocuklara romatoid artritin stresleri ve zorlukları ile baş etmeleri konusunda rehberlik etmede yardımcı olabilir.
Son olarak, çocukların aynı durumla uğraşan diğer gençlerle bağlantı kurma fırsatları da derin terapötik olabilir.
İyi bir kaynak, JIA’lı çocuklar için ABD genelinde 50 yaz kampı işleten Arthritis Vakfı’dır.
Özellikle çocuk için artrit ile yaşamak zordur. Ancak, uygun bakım ile, JİA’lı çocuklar tam ve aktif yaşamları olabilir.
