Fonksiyonel nörolojik semptom bozukluğu, aynı zamanda konversiyon bozukluğu olarak da adlandırılır, hastaların fiziksel nörolojik semptomları deneyimlediği, ancak sinir sisteminde açık bir yapısal sorun olmadan karmaşık bir durumdur. Stres büyük bir katkıda bulunsa da, kesin neden tam olarak anlaşılamamıştır.
Nadir Bozukluklar Ulusal Organizasyonuna göre, 100.000 kişi başına 14-22 vakada fonksiyonel nörolojik semptom bozukluğunun (FND) oluştuğu düşünülmektedir.
Çocukları etkileyebilirken, FND, ergenler ve yetişkinler arasında daha yaygındır. Kırsal ortamdaki insanlar ve askeri personel, diğer gruplardan daha yüksek FND riski altında olabilir.
belirtiler
FND olan kişiler fiziksel semptomlar yaşarlar. Bununla birlikte, bu semptomların altta yatan bir fiziksel nedeni yoktur ve çoğu zaman duygusal veya psikolojik bir krizle ilişkilidir.
FND’si olan bir kişinin deneyimlediği semptomlar üzerinde hiçbir kontrolü yoktur ve bilinçli veya kasıtlı olarak üretmez.
FND’nin tipik belirtileri ve semptomları şunlardır:
- sağırlık veya işitme güçlüğü
- Konsantrasyon zorluğu
- yutma güçlüğü
- yorgunluk
- engelli hareket
- cevapsızlık
- denge kaybı
- koku veya dokunma gibi duyu kaybı
- hafıza problemleri
- uyuşma
- kaslarda, deride veya eklemlerde ağrı
- felç
- nöbetler
- konuşma problemleri
- ciltte karıncalanma hissi
- titreme
- seyirmesi
- görüş problemleri
- zayıflık
Semptom süresi ve şiddeti
Semptomlar gelip gidebilir, ya da sürdürebilir ve onların ciddiyetine ve yerlerine göre değişebilir.
Çoğu durumda, belirtiler kısa bir süre içinde giderilir. Bununla birlikte, bazı kişilerde, aylarca veya yıllarca devam edebilirler ve bir kişinin günlük aktivitelerini çalışma ve yürütme becerisini engelleyebilirler.
FND Hope’a göre, FND olan kişiler için kâr amacı gütmeyen bir hasta savunuculuğu organizasyonu, FND semptomları multipl skleroz (MS) veya Parkinson hastalığı gibi zayıflatıcı olabilir.
Nedenler
FND’nin kesin nedeni bilinmemektedir.
Bir teori, FND’nin “içsel çatışmanın” sonucudur ve semptomlar vücudun bu strese bir çözüm sağlama çabasıdır.
Örneğin, şiddetin yanlış olduğuna inanan, ancak şiddetli bir şekilde travmatik bir duruma tepki gösterme isteğinin yaşandığı bir kişi, kollarında ya da bacaklarında, vurma ya da vurma dürtüsünü bastırmanın bir yolu olarak hissizlik yaşayabilir.
Bununla birlikte, bazı insanlar stres ya da depresyon olmadığında bile FND geliştirebilirler.
Bazı çalışmalar, FND’li kişilerin beyin ve kaslarını kontrol eden bölümler de dahil olmak üzere beyinlerinin belirli kısımlarında fonksiyonel bağlantıyı azalttığını göstermiştir. Bu, vücudun fiziksel hareket veya eylemler üzerindeki kontrol eksikliğini gösterir.
Risk faktörleri
FND geliştirme riskini artırabilecek faktörler şunlardır:
- disosiyatif bozukluklar
- kişilik bozuklukları
- sıkıcı yaşam olayları
- çocukluk çağı travmaları
- FND ile aile üyesine sahip olmak
Teşhis
FND’nin tanısı uzun zaman alabilir, çünkü semptomlar altta yatan bir fiziksel durumdan kaynaklanmaz ve diğer birçok bozukluğun semptomlarını taklit edebilir. Doktorlar, diğer koşullar için yapılan testlerin olumsuz olduğunu kanıtladığı için FND’yi teşhis etmemelidir.
Çoğu durumda, bir nörolog ve bir psikiyatrist bir tanıya dahil olacaktır. Bir nörolog, altta yatan nörolojik durumları dışlamaya yardımcı olurken, bir psikiyatrist diğer psikolojik nedenleri dışlayabilir ve FND tanısını doğrulayabilir.
FND’yi kontrol etmek için standart bir test olmamasına rağmen, tanı için yaygın olarak kullanılan testler şunlardır:
Bir sağlık değerlendirmesi ve fizik sınav
Bir doktor, bir kişinin yaşadığı herhangi bir belirtiyi not edip, yaşam değişiklikleri, travmalar ve temel stresler hakkında sorular soracaktır. Doktor ayrıca tam tıbbi geçmiş ve aile öyküsü alabilir.
Bir doktor normal refleksleri, denge sorunlarını ve fiziksel hareketleri kontrol etmek için fonksiyonel testler de yapabilir.
Görüntüleme testleri
X-ışınları ve MRI taramaları, semptomların beyin yaralanmaları veya nörolojik anormalliklerle ilgili olup olmadığını belirleyebilir.
EEG (elektroensefalogram) taramaları, beyin dalgalarını izleyebilir ve doktorların beyindeki epilepsi gibi elektriksel aktiviteyle ilişkili problemleri tespit etmesini sağlar.
DSM Kriterleri
Bir psikiyatrist, tanı koymak için Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı (DSM-5) ‘da belirtilen tanı ölçütlerini kullanacaktır.
FND tanısı konulacak kişiler:
- hareketlerini ya da duyularını etkileyen ve onların bilinçli kontrollerinin dışında olan bir veya daha fazla belirtiye sahip olmalıdır.
- semptomlarını uyuşturucu kullanımına veya fiziksel veya nörolojik duruma atfetmemelidir
- semptomlarını travmatik veya stresli bir olaya bağlayabilir (her zaman böyle olması gerekmese de)
Ortak yanlış teşhisler
FND semptomları nedeniyle, durumun yanlış teşhis edilme olasılığı vardır.
2005 tarihli bir gözden geçirme, FND için yanlış tanı oranının 1970’den bu yana ortalama yüzde 5 civarında olduğunu göstermektedir. Başka bir rapor, nadir görülen hastalıkların yüzde 41’inin en az bir kez yanlış teşhis edileceğini göstermektedir.
Yaygın yanlış teşhisler şunları içerir:
- Guillain-Barre sendromu: Kas zayıflığı ve ağrı ile karakterize nadir bir otoimmün bozukluk.
- HIV veya AIDS.
- Sağlık anksiyetesi: Tanı konmamış bir hastalığa sahip olma konusunda aşırı düşünceler ile karakterize psikolojik bir bozukluk.
- Lupus: Yorgunluk ve eklem ağrısı gibi belirtileri olan otoimmün bir hastalıktır.
- Myastenia gravis: Bir kas zayıflığı bozukluğu.
- Nörolojik bozukluklar: Epilepsi, multipl skleroz, polinöropati ve Parkinson hastalığı gibi merkezi sinir sistemini etkileyen bozukluklar.
- Omurilik yaralanması.
- İnme.
tedavi
Semptomlar, özellikle semptomlarının daha ciddi bir sağlık durumuyla ilişkili olmadığından emin olduktan sonra, FND’li bazı kişilerde tedavi olmadan düzelebilir.
Bununla birlikte, tedaviler aşağıdakiler için yararlı olabilir:
- diğer (birlikte ortaya çıkan) psikolojik koşullar
- şiddetli FND semptomları
- çözmek için yavaş olan belirtiler
- tekrarlayan semptomlar
Genel olarak, doktorlar tedavilerin bir kombinasyonunu önerir. Bu tedaviler şunları içerir:
- Psikoterapi. Stresli veya travmatik bir olay ya da altta yatan bir ruh sağlığı bozukluğu ile ilgili FND’li kişiler, bir psikoterapist veya psikologla çalışmaktan yararlanabilirler. FND olan bazı kişiler bilişsel davranış terapisine (CBT) uğrarlar.
- Fizik Tedavi. FND’nin, bozulmuş hareket veya kas zayıflığı veya ağrı gibi fiziksel semptomları, fizik tedaviyle tedavi edilebilir.
- İlaç. Anti-anksiyete ilaçları veya antidepresanlar, FND’nin başlamasına katkıda bulunan stres veya anksiyetenin tedavi edilmesine yardımcı olabilir.
- Transkraniyal manyetik stimülasyon (TMS). Bu tedavi beynin belirli kısımlarını uyarmak için manyetik alanlar kullanır. Bazı raporlar TMS’nin FND’li kişiler için faydalı olduğunu öne sürmektedir, ancak bu aşamada sınırlı kanıt vardır.
- Yaşam tarzı değişir. Yoga, meditasyon ve progresif kas gevşemesi gibi stres ve anksiyeteyi azaltan faaliyetlerde bulunmak FND’li bazı kişiler için yararlı olabilir. Dengeli beslenme, yeterli uyku alma, olumlu ilişkiler kurma ve iyi bir yaşam kalitesi sağlama, stres azaltmaya katkıda bulunur.
Görünüm
Semptomların süresi ve şiddeti kişiden kişiye değişir. Tipik olarak, semptomlar yaşamı tehdit edici değildir, ancak ortaya çıkan komplikasyonlar kişinin yaşam kalitesini azaltabilir veya azaltabilir.
Bir kez semptomlarının fiziksel bir durum veya ciddi bir hastalık ile ilgili olmadığını tekrar teyit ettikten sonra, FND’li birçok insan iyileşir.
Ancak, bazı kişiler devam eden semptomları, tekrarlayan semptomları veya yeni belirtilerin gelişimini daha sonraki bir aşamada, özellikle aşağıdaki durumlarda yaşayabilir:
- tedavi gecikir
- belirtiler yavaş yavaş gelişir
- belirtiler çabuk iyileşmez
- belirtiler stres ile ilgili değildir
- belirtiler titreme veya nöbet içerir
- eşzamanlı psikolojik koşullar var
Ne zaman doktora görünmek
Bir kişinin FND’nin belirtilerini ve semptomlarını yaşadığı, özellikle de semptomların diğer tıbbi durumlarla ilişkili olabileceği durumlarda doktora başvurmak önemlidir. Bu durumlarda, altta yatan sorunu çözmek için erken müdahale önemli olabilir.
Tedavi edilmeyen FND, daha fazla komplikasyon veya azaltmaya neden olabileceğinden erken müdahale de önemlidir.
