Fibromiyalji yaygın ağrıya neden olan bir bozukluktur. Fibromiyaljiye bağlı olabilecek nadir semptomlardan veya yan etkilerden biri kaşıntıdır. Peki bu ikisi arasındaki bağlantı nedir?
Fibromiyaljinin 18 yaş ve üstü yaklaşık 5 milyon Amerikalıyı etkilediği düşünülmektedir. Fibromiyaljinin en sık görülen semptomları, yaygın ağrı, aşırı yorgunluk ve uyku bozukluğudur.
Fibromiyaljinin daha az görülen semptomları arasında, el ve ayak karıncalanması, baş ağrıları, huzursuzluk hissi, geceleri sık idrara çıkma ve irritabl bağırsak sendromu sayılabilir.
Fibromiyalji kaşıntı ile nasıl ilişkilidir?
Kaşıntı genellikle fibromiyaljinin bir semptomu veya yan etkisi olarak belirtilmez, çünkü nispeten nadirdir.
Fibromiyaljili kişilerde ciltle ilgili sorunların sıklığına bakıldığında yapılan bir çalışmada, tespit edilmemiş bir nedeni olan kaşıntı, bireylerin yüzde 3,3’ü tarafından bildirilmiştir.
Fibromiyaljisi olan kişiler tarafından bildirilen diğer cilt sorunları şunlardır:
- Aşırı terleme – yüzde 32
- Ciltte veya mukozada yanma hissi – yüzde 3,4
- Çeşitli olağandışı cilt hisleri – 1.7 yüzde
- Tekrarlayan kaşıma, kol ve bacaklarda kaşıntılı topaklar veya kaşınan deri bölgeleri
- Kaşıntı yapmayan deri iltihabı – yüzde 9,1
Fibromiyalji hastaları, ağrı, duyum ve dokunma bozukluğu olmayanlara göre daha hassastır. Sonuç olarak, yukarıdaki cilt problemlerinden herhangi biri, fibromiyaljili birine dikenli veya kaşıntılı hissedebilir.
Fibromiyalji tanı kriterlerinde belirtilen kaşıntı mıdır?
Amerikan Romatoloji Koleji fibromiyaljiyi teşhis etmek için kriterler vermektedir.
Kriterler, geçen hafta içinde 19 vücut bölgesinden en az 7’sinde ağrı ve semptomların hissedilmesi gerektiğini öne sürmektedir. Ağrının hissedildiği alan sayısı 0-19 arasında puanlanır ve kişinin Geniş Ağrı İndeksi (WPI) skoru olarak adlandırılır.
WPI skorunu belirledikten sonra, bir sonraki adım Semptom Şiddeti (SS) skoru ile ne kadar şiddetli semptomların olduğunu araştırmaktır. SS puanının bir bölümünde, yorgunluk, uyanıklıktan uyanma ve düşünce değişikliklerinde 0-3 arasında, 0’ın hiç sorun olmadığı, 3’ü de şiddetli olarak derecelendirilmiş olması gerekir.
SS skorunun ikinci kısmında, geçen hafta yaşanan diğer semptomlar kontrol edilmelidir. Bu belirtilerden biri kaşıntı içerir.
Kişinin fibromiyaljisi olup olmadığını araştırmak için bir doktor WPI ve total SS skorunu hesaplayacaktır. Tüm belirtiler benzer bir düzeyde en az 3 ay sürmüş olmalı ve başka bir durumla açıklanmamalıdır.
Nedenler
Fibromiyaljisi olan kişilerde kaşıntı nedeni açık değildir. Bununla birlikte, aşağıdakiler bir rol oynayabilir.
Merkezi sinir sistemi
Merkezi sinir sistemi beyin, omurilik ve sinirlerden oluşur. Merkezi sinir sistemi, sinir hücresi ağı yoluyla tüm vücuda bilgi iletir.
Bilim adamları, fibromiyalji deneyimine sahip insanların, merkezi sinir sisteminin ağrı mesajlarını işleme biçiminde değiştiğini düşünmektedir. Bu değişiklikler beyinde, nörotransmiterler olarak adlandırılan, acı veren sinyal veren belli kimyasalların anormal seviyeleri nedeniyle gelişebilir.
Araştırmacılar ayrıca beyindeki ağrı reseptörlerinin ağrının bir kas hafızasını geliştirebileceğine inanırlar. Bu onların ağrı sinyallerine daha duyarlı ve aşırı tepki vermelerine neden olabilir.
Bazı sinir liflerinin aktive olması ve kaşıntı hissi yaratması nedeniyle fibromiyaljide kaşıntı meydana gelebilir. Kaşıntı ve ağrı, omurilikte konumlanmış ortak bir yolu paylaşır. Ağrı ve kaşıntı aynı duyusal beyin bölgelerini de aktive eder. Acıya duyarlı bir kişi de kaşıntıya karşı hassas olabilir.
Sürekli kaşıntı bir “kaşıntı kaşığı döngüsü” kurabilir. Başlangıçta kaşıma kaşıntıyı hafifletir, ancak sürekli kaşıma ile cilt hasar görür. Bu kaşıntıyı daha da kötüleştiriyor, bu yüzden kişi daha fazla kaşınıyor ve daha fazla kaşınıyor.
Kimyasal dengesizlikler
Fibromiyaljisi olan kişilerde beyindeki nörotransmiterler dopamin, noradrenalin ve serotonin anormal düzeydedir. Nörotransmitterler, beyin ve vücut boyunca iletişimi kontrol eden kimyasal habercilerdir.
Serotonin derideki rolünü inceleyen araştırma, anormal serotonin düzeylerinin farelere kaşınmaya neden olduğunu bulmuştur. Araştırmacılar ayrıca, serotoninin ağrıya yanıt olarak serbest kalması durumunda kaşıntıya neden olan belirli reseptörlerin aktive olduğunu da bulmuşlardır.
Kaşıntıyı tırmalamak, reseptörleri tekrar aktive eden ve daha fazla kaşıntıya neden olan bir ağrı kesici olarak serotoninin salınmasına neden olur.
Sertralin ve fluoksetin gibi seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar), deride kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
Tedavi yan etkileri
Ağrı kesiciler, antidepresanlar ve anti-nöbet ilaçları dahil olmak üzere fibromiyaljiyi tedavi etmek için kullanılan ilaçlar bazen bazı kişilerde kaşınmanın yan etkilerine neden olabilir. Bu ilaçlar şunları içerir:
- Asetaminofen – cilt, döküntü, kurdeşen veya kaşıntı nadir bir yan etkisi vardır
- İbuprofen – daha sık görülen yan etkilerden biridir.
- Naproksen sodyum – kaşıntı ortak bir yan etkidir
- Tramadol – kaşıntı cilt ortak bir yan etkidir
- Duloksetin ve milnasipran – yanma, emekleme, kaşıntı, uyuşukluk, diken, “iğneler ve iğneler” veya karıncalanma hisleri daha az görülen yan etkilerdir.
- Pregabalin – kaşıntı nadir bir yan etkidir
Fibromiyalji ilaçları ile kaşıntı yaşanırsa, insanlar semptomların alerjik reaksiyon göstermemesi için doktora başvurmalıdırlar. Bazı kaşıntı vakalarında, dozaj veya ilacın değiştirilmesi gerekebilir.
Ev ilaçları ve ilaçlar
Fibromiyaljide kaşıntı tedavisinde nasıl bir kılavuz yoktur.Bununla birlikte, bir kaşıntı nedeni tespit edildikten sonra, tedavi edilebilir.
Ağrı semptomlarının azaltılması, fibromiyaljide ağrı ile harekete geçirilen kaşıntıyı tedavi edebilir. Fibromiyalji ağrısını tedavi etmek için ilaçlar şunlardır:
- Ağrı kesiciler – reçetesiz asetaminofen, ibuprofen ve naproksen sodyum veya reçete edilen tramadol
- Antidepresanlar – duloksetin, milnasipran ve amitriptilin
- Anti-nöbet ilaçları – gabapentin ve pregabalin
Bu ilaçlardan biri kaşıntıya neden olursa, doktor alternatif bir doz veya ilaç önerebilir.
Çizik kaşıntı döngüsünden kaynaklanan kaşıntıyı zarar görmüş ciltlerden tedavi etmek için aşağıdaki önlemler rahatlama sağlayabilir:
- Özellikle banyo ve duşlardan sonra etkilenen cildin günde en az bir kez nemlendirilmesi
- Parfümlü sabun veya nemlendirici losyonlardan kaçınmak
- Ciltte soğutma kremleri veya jeller kullanarak
- Kapsaisin ile en az yüzde 1 oranında hidrokortizon veya kalamin içeren kısa süreli anti-kaşıntı kremleri veya losyonlar kullanılması
- Anestezik cilt kremleri ve pramoksin gibi losyonlar kaşınmayı azaltabilir
- Çizilmekten kaçının, tırnakları düzeltin ve geceleri eldiven giyin
- Etkilenen bölgeye serin ve ıslak kompresler uygulamak
- Ilık bir banyo yapmak ve kabartma tozu, pişmemiş yulaf ezmesi veya kolloidal yulaf ezmesi ekleyerek
- Sıcak veya soğuk duş almak
- Bilişsel davranışçı terapi (CBT) veya meditasyon veya yoga gibi gevşeme yöntemleri ile stresi en aza indirgeme
Kalıcı kaşınma uykuya engel olabilir ve uyku eksikliği fibromiyaljinin semptomlarını kötüleştirebilir. Devam eden kaşıma da enfeksiyona neden olabilir.
Fibromiyaljisi olan bir kişi kalıcı kaşıntı yaşıyorsa, semptomlarını bir doktorla kontrol etmelidir.
Görünüm
Fibromiyalji ile bağlantılı kaşıntı nadirdir. Bununla birlikte, bunu yaşayanlar için rahatsız edici ve rahatsız edici bir problem olabilir.
Kaşıntının nedenine bağlı olarak, semptomları hafifletmek, kaşıntıyı tedavi etmek ve nedeni ortadan kaldırmak için birçok yöntem kullanılabilir. Evde bazı öz bakım önlemleri uygulanabilirken, birisinin fibromiyaljisi varsa ve aynı zamanda kaşıntı yaşıyorsa doktor tavsiyesini almak her zaman en iyisidir.
