Düzensiz şizofreni, kronik bir akıl hastalığı olan şizofreninin eski bir alt tipidir.
Düzensiz şizofreni veya hebefreni, şizofreni ile ilgili tutarsız ve mantıksız düşünceler ve davranışları ifade eder.
Bununla birlikte, hebephrenia artık ayrı bir şizofreni şekli olarak görülmemektedir. Durum değişikliği, farklı tiplerin ayrı tutulması teşhise yardımcı olmadığı için gerçekleşti.
2013’ten bu yana Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) ‘nın Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı (DSM-5) şizofreniyi, düzensizliği içerebilen veya içermeyen tek bir koşul olarak tanımlamıştır.
Şizofreni, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 1,1’ini etkiler.
Dağınık şizofreni hakkında hızlı gerçekler:
İşte dağınık şizofreni ile ilgili bazı önemli noktalar. Ana makalede daha fazla detay var.
- Şizofreni, dağınık ve mantıksız düşünmeyi ve davranışı içerebilen ciddi, ömür boyu süren bir ruhsal bozukluktur.
- Dağınık şizofreni ya da hebefreni, bir alt tip olarak kullanılmıştır, ancak 2013’ten beri, “şizofreni” başlığı altında yer almıştır.
- Tedavi mevcuttur ve eğer bir kişi ona yapışırsa, günlük yaşamla başa çıkmalarını sağlayabilir.
- Şizofreninin komplikasyonları şiddetli olabilir, ancak aileden ve arkadaşlardan gelen destek, bir kişinin bunlardan bazılarını önlemesine yardımcı olabilir.
belirtiler
Şizofreni belirtileri, tüm psikotik bozuklukların aşağıdaki anahtar semptom kategorilerine girmektedir:
Delüzyonlar: Hastanın yanlış zulüm, suçluluk veya ihtişam inancı vardır. Şizofreni hastalarının kendilerine yöneltilen taslakları tanımlamaları ya da olağanüstü güçleri ve armağanları olduğuna inanmaları nadir değildir. Bazı hastalar kendilerini hayali bir zulümden korumak için saklanabilirler.
Halüsinasyonlar: Bunlar, orada olmayan şeyleri görmek, hissetmek, tatmak veya koklamaktır. Duyma sesleri en yaygın halüsinasyondur.
Dağınık olmayan konuşma ve düşünceler: Hasta, tutarlı veya mantıksal düşünceler oluşturamaz ve bu da dağınık konuşma ile ifade edilir. Bir konuşma sırasında, birey konuya bağlı kalmayacaktır. Bir konudan diğerine geçecekler. Şiddetli durumlarda, konuşma diğerleri tarafından anlaşılmaz bir gariplik olarak algılanabilir.
Düzensiz veya katatonik davranış: Davranışlar çocuksu ve aptal olmaktan saldırgan ve şiddetli olabilir. Toplumda provoke edilmemiş ajitasyon veya cinsel davranış olabilir. Aşırı hareket, tuhaf davranışlar, yerinde donma veya talimatlara veya konuşmalara cevap verilmemesi, bu semptomun gösterebileceği diğer yollardır.
Olumsuz belirtiler: Bu, normal olarak işlev görememe anlamına gelir ve kişisel hijyen eksikliği, sosyal geri çekilme gibi semptomları ve göz temasını önleme ya da tekdüze bir sesle konuşma gibi duyguları gösterememeyi ifade eder.
Nedenleri ve risk faktörleri
Uzmanlar şizofreninin neye yol açtığından emin değiller ama araştırmalar, muhtemelen biyolojik ve çevresel faktörlerin birleşiminden etkilenen bir çeşit beyin disfonksiyonu olduğunu gösteriyor.
Beyindeki kimyasallar – nörotransmiterler dopamin ve serotonin gibi – şizofreninin başlangıcında yer alabilir.
Bu durum, dergide yayınlanan 2009 araştırmasına göre, beyindeki hatalı hücre-hücre sinyalinin neden olduğu bir durum olabilir. Çalışmadaki bilim adamları şizofreni hastalarının beyinlerinde kontrollere kıyasla farklı çalışan 49 gen tespit ettiler.
Risk faktörleri
Şizofreni risk faktörleri şunlardır:
Genetik: Ailede şizofreni öyküsü olan bireylerin bu durumu geliştirme riski daha yüksektir. Şizofreni öyküsü yoksa, bunu geliştirme olasılığı yüzde 1’in altındadır. Ancak, bir ebeveynin durumu varsa bu risk yüzde 10’a çıkar. Araştırma, şizofreni ve bipolar bozukluğun aynı genetik temele sahip olduğunu ileri sürmüştür.
Viral enfeksiyon: Bir fetüs viral bir enfeksiyona maruz kalıyorsa, şizofreni gelişme riski daha yüksektir. Risk oluşturan kesin bir virüs listesi yoktur, ancak olası adaylar grip, herpes, toksoplazmoz ve kızamıkçıktır.
Fetal malnütrisyon: Hamilelik sırasında fetusun yetersiz beslenmesi varsa, şizofreni gelişme riski daha yüksektir.
Erken yaşamda şiddetli stres: Yaşamın erken dönemlerinde aşırı stres yaşamakta olan çocuklar şizofreni riski altında olabilir. Bu çocuk istismarı veya travma nedeniyle olabilir.
Bebek doğduğunda ebeveynlerin yaşı: Büyük ebeveynlerden doğan çocukların şizofreni riski daha yüksek olan çocuklardan daha yüksektir.
İlaçlar: Ergenlik döneminde zihin veya zihinsel süreçleri etkileyen maddeler kullanmak şizofreni gelişme riskini artırabilir. Şizofreni hastalarında yasadışı uyuşturucu kullanımı yaygındır, ancak bu tür uyuşturucu kullanımının durumun bir nedeni mi yoksa bir etkisi mi olduğu kesin değildir.
Teşhis
Şizofreni şüphesi varsa, diğer koşulları dışlamak için bir dizi tıbbi ve psikolojik testler yapılacaktır.
Bu tür testler şunları içerir:
Fizik muayene: Hastanın boyu, ağırlığı, nabzı, tansiyonu ve sıcaklığı kontrol edilir. Doktor ayrıca kalp ve akciğerleri dinleyecek ve alternatif fizyolojik nedenleri dışlamak için karnını kontrol edecektir.
Tam kan sayımı: Alkol ve ilaç kullanımının yanı sıra tiroid fonksiyonunu kontrol etmek için.
MRG veya BT taraması: Bu görüntüleme teknikleri beyin yapısında beyin lezyonlarını veya diğer anormallikleri aramak için kullanılır. Beyin fonksiyonunu kontrol etmek için bir EEG de kullanılabilir.
Psikolojik değerlendirme: Bir doktor veya psikiyatrist, hastalara düşüncelerini, duygularını ve davranış biçimlerini sormalarıyla ruhsal sağlık durumunu kontrol edecektir.Hastanın görünümünde veya davranışında olağandışı bir şey arayacaklar ve ayrıntılı bir aile ve kişisel tıbbi öykü alacaklardır.
Tanı kriterleri
Şizofreni tanısı almak için bir takım kriterler yerine getirilmelidir. DSM-5 belirti kriterlerini özetlemektedir.
Semptomlar:
- hezeyanlar
- halüsinasyonlar
- dağınık konuşma
- dağınık davranış
- negatif belirtiler
Kişi, psikotik bozuklukların beş temel belirtisinden ikisini deneyimlemelidir ve en az bir semptom, listelenen ilk üç arasında yer almalıdır.
tedavi
Şizofreni hastaları, semptomlar kaybolmuş gibi görünse bile sürekli olarak tedaviye ihtiyaç duyacaklardır. Bu zamanlarda, hastalar iyi olduklarına ve daha fazla yardıma ihtiyaç duymadıklarına inanabilirler, ancak ilaçlarını kullanmayı bırakırlarsa, semptomlar genellikle geri dönecektir.
Tedavi şiddeti ve semptom tiplerine, hastanın sağlığına, yaşlarına ve diğer faktörlere bağlı olarak değişir.
ilaç
Psikiyatrik durumları tedavi etmek için atipik veya ikinci kuşak antipsikotik ilaçlar kullanılır. Ekstrapiramidal belirtilere (EPS) neden olma olasılığı daha az olduğundan, tipik veya ilk jenerasyon antipsikotiklerden farklıdırlar. EPS, Parkinson tipi hareketler, sertlik ve titreme içerir.
Atipik antipsikotiklerin yan etkileri kilo alımı, diyabet ve yüksek kolesterolü içerir.
Antidepresanlar veya anti-anksiyete ilaçları gibi şizofreni hastalarında ek zihinsel sağlık sorunlarını ele almak için başka ilaçlar da kullanılabilir.
hastaneye yatırma
Semptomlar şiddetli olduğunda, hastanın hastaneye yatırılması gerekebilir. Bir hastane ortamı daha güvenli olabilir ve hastanın uygun beslenme, daha iyi uyku ve hijyen konusunda yardım alma şansını artırır.
Psikoterapi
Genellikle ilaçla bağlantılı olarak psikolojik danışma veya psikoterapi önerilebilir. Bu teknikler, zihinsel sağlık ve duygusal düzenleme ile ilgili sorunları tedavi eder.
Psikoterapi, insanların zorlayıcı durumlarla başa çıkma yeteneklerini arttırarak, duygularını ve düşünce tarzlarını tanımlamasına yardımcı olur.
Sosyal ve mesleki beceri eğitimi
Bu eğitim kişinin bağımsız olarak yaşamasına yardımcı olabilir. Bu iyileşmenin hayati bir parçasıdır. Terapist hastanın uygun hijyen, yemek hazırlama ve iletişim becerilerini öğrenmesine yardımcı olabilir. İş bulma, konut bulma ve kendi kendine yardım gruplarına katılma konusunda yardımcı olabilir.
Elektrokonvülsif tedavi (ECT)
ECT kontrollü nöbetler veya konvülsiyonlar üretmek için beyinden elektrik akımı göndermeyi içerir. Yüksek dozda intihar, depresyon veya diğer tedavilere yanıt vermeyen veya antidepresan kullanamayan diğer ciddi semptomları olan hastalara yardımcı olabilir.
ECT tarafından tetiklenen kontrollü nöbetin beyindeki büyük bir nörokimyasal salınımı provoke ettiği düşünülmektedir. Yan etkiler genellikle hızlı bir şekilde düzelen kısa süreli hafıza kaybını içerebilir.
Doktor, tedaviyi gerçekleştirmeden önce, EKT’nin hastaya, velisine veya ailesine olan artılarını ve eksilerini açık bir şekilde açıklamalıdır.
Tedaviye uyumun önemi
Şizofreni tedavisinde anahtar bir konu uyumun konusudur. Bağışıklık olarak da bilinen, ilaca uyum, tedavi planını takip etmektir.
Bu, şizofreni hastaları için zorlayıcı olabilir ve ilk 12 ay içinde ilaçlarını almakta önemli bir engel olabilir – bu, kendileri ve etrafındakiler için işleri daha da kötüleştirebilir.
Komplikasyonlar
Şizofreni komplikasyonları şunları içerebilir:
- depresyon, intihar düşünceleri ve intihar davranışı
- yetersiz beslenme
- hijyen sorunları
- madde bağımlılığı
- Yoksulluğa ve evsizliğe yol açabilecek istihdam bulma ya da sürdürememe
- aile çatışmaları
- okula gidememe ya da okula gidememe
- suç mağduru olmak
- sigara ile ilgili sorunlar
Şizofrenisi olan bazı kişiler, sigara içilmesinin onlara konsantre olmasına yardımcı olduğunu, ancak ilaçları etkileyebileceğini ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini söylüyor.
Şizofreni ciddi, yaşam boyu bir durumdur. İçerdiği şeyin bilincinde olmak, ailenin ve arkadaşların bu duruma sahip olan bir sevgiyi desteklemesine yardımcı olabilir.
