Happfobi, dokunulma korkusuyla karakterize bir anksiyete bozukluğudur. Haphefobi için diğer isimler arasında chiraptophobia, aphenphosmphobia ve thixophobia yer almaktadır.
Yabancılarla veya rızası olmadan dokunmak pek çok insanı rahatsız edebilir. Bununla birlikte, eğer korku şiddetliyse, aile ya da arkadaşça dokunduğunda bile ortaya çıkar ve eğer önemli bir sıkıntıya neden olursa, hapisfobi olabilir.
Bu durum, allodini olarak adlandırılan dokunmaya aşırı duyarlılıktan farklıdır. Allodini olan bir kişi de dokunulmaktan kaçınabilir, ancak bunu yaparlar çünkü korkudan ziyade acı hissetmelerine neden olurlar.
belirtiler
Dokunulma korkusu, kişinin neredeyse her dokunduğunda korku ortaya çıktığı, 6 aydan fazla sürdüğü ve ilişkiyi ya da iş yaşamını bozduğu zaman bir fobi olarak kabul edilir.
Aşağıdaki belirtiler hapisfobiyi gösterebilir:
- Dokunulduğunda ya da dokunduğunuzu düşünürken ani bir korku veya endişe
- artan kalp hızı, terleme, ateş basması, karıncalanma ve titreme içerebilir panik ataklar,
- Kişinin dokunabileceği durumlardan kaçınma
- korkunun irrasyonel ve oransız olduğu bilinci
- fobinin bir sonucu olarak genel anksiyete, depresyon ve düşük yaşam kalitesi
Çocuklar dokunduğunda aşağıdaki belirtileri gösterebilir:
- ağlayan
- dondurucu pozisyonda
- öfke nöbetleri
- bakıcılarına yapışmak
Doktorlar, belirli nesneler veya durumlar ile ilgili kaygı bozuklukları olan fobileri teşhis etmek için () ‘de listelenen semptomlara işaret eder.
Nedenler
Happfobi, dokunulmakla ilgili travmatik bir olayı deneyimlemek ya da tanık olmaktan kaynaklanabilir. Bir kişi fobiyi tetikleyen olayı, özellikle de o zamanlar çok küçükse, hatırlamayabilir.
Fobiler de ailede koşabilir. Bir kişi, korku ya da dokunulmadan kaçınma ifade eden sevilen birini gözlemlerse, dokunulma korkusunu öğrenebilir.
Haphefobi bazen kendi başına meydana gelse de, diğer koşullarla da ilişkili olabilir. Bunlar şunları içerir:
- Mikrop korkusu (mysophobia): Bir kişi, bulaşma veya kirlilik korkusu nedeniyle dokunulabilir.
- Kalabalık korkusu (oklofobi): Oşfofobisi olan bir kişi, kalabalığın kalabalığından etkilenme konusunda endişeli olabilir.
- Obsesif kompulsif bozukluk (OKB): OKB’si olan bir kişi, diğer insanlar tarafından dokunulmak gibi, kontrolleri dışındaki belirli durumlardan korkabilir.
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Dokunulma korkusu, saldırı veya cinsel tacizle tanıklık etmek ya da yaşarmak gibi, dokunulmayı içeren bir önceki travmatik deneyimden gelebilir.
Risk faktörleri
Fobiler nispeten yaygındır. Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü (NIH), Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yetişkinlerin yüzde 12,5’inin yaşamlarının bir noktasında bir fobi yaşadığını tahmin ediyor.
Aşağıdaki faktörler haphefobi olasılığını artırabilir:
- Dokunulmayı içeren olumsuz geçmiş deneyimler.
- Hapisfobi veya diğer anksiyete bozuklukları aile öyküsü. Korkular gözlem yoluyla öğrenilebilir. İnsanları anksiyete ya da fobik bozukluklar geliştirmeye daha fazla teşvik eden genetik faktörler de olabilir.
- Diğer fobiler. Buna göre, özgül fobik bozukluğu olan kişilerin yaklaşık yüzde 75’inde birden fazla fobi olacaktır.
- OKB, TSSB veya genel anksiyete bozukluğu gibi diğer akıl sağlığı koşulları.
- Cinsiyet. Haphefobi gibi durumsal fobiler, kadınlarda erkeklere göre iki kat daha olasıdır.
- Kişilik tipi. Nörotik bir kişiliğe sahip olmak veya davranışsal inhibisyona eğilimi, anksiyete ve fobik bozuklukların gelişmesi için bir risk faktörü olabilir.
Tedavi ve baş etme
Fobinin üstesinden gelmenin en büyük engellerinden biri, korkuya neden olan durumdan kaçınmaktır. Tedaviler, bir kişinin korkularıyla ilgili kaygıyla başa çıkmasına ve korkularını aşamalı olarak aşmasına yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Fobiler için etkili tedaviler şunlardır:
Psikoterapiler veya konuşma terapileri
Bir kişinin fobilerini yönetmesine veya üstesinden gelmesine yardımcı olacak birçok terapi türü vardır. Bunlar şunları içerir:
- Bilişsel davranışçı terapi (CBT) bir kişiye, dokunduğunda hissettikleri endişeyle başa çıkmalarına yardımcı olacak yeni davranış ve düşünce süreçlerini öğretebilir.
- Maruz kalma terapisi, bir kişinin haftalar veya aylar boyunca güvenli ve kontrollü bir ortamda korkularına yavaş yavaş maruz kaldığı yerdir. Bu, dokunulmak ve fiziksel olarak dokunmak veya kalabalık bir alanda ayakta kalmak için ilerlemekle başlayabilir.
- Sanal gerçeklik maruziyet terapisi, nesnenin yakınında veya durumda olma riski olmaksızın, fobik nesnelere veya durumlara güvenli ve kontrollü maruz kalma sağlar. Bir gözden geçirme, bunun fobiler için yararlı bir tedavi olabileceğini bulmuştur.
İlaçlar
Beta-bloker veya antidepresanlar gibi ilaçlar, anksiyete ve panik semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu ilaçlar genellikle psikoterapiler ile birlikte kullanılır.
Başa çıkma mekanizmaları
Nefes egzersizleri ve diğer gevşeme teknikleri, endişe ve panik atakları yönetmek için yararlıdır. Uzun, derin nefes alma üzerine odaklanmak, bir kişiye dokunulduğunda anksiyetenin ani belirtilerini azaltabilir.
Dikkatli olma pratiği, bir kişinin düşünce süreçlerini ve davranışlarını anlamasına ve endişeyle başa çıkmanın daha iyi yollarını geliştirmesine yardımcı olabilir. Yakın zamanda yapılan bir gözden geçirme, farkındalığın kaygı ve depresyonun tedavi edilmesinde ve önlenmesinde etkili olduğunu ortaya koymuştur.
Egzersiz, rahatlamak ve yeterli uyku almak için zaman ayırmak, genel ruh sağlığını geliştirmek için güçlü yollar.
Özbakım genellikle endişe ve panik azaltmak için kullanılır ve ayrıca bir kişinin fobileriyle başa çıkmasına yardımcı olabilir.
Ne zaman doktora görünmek
Özellikle çocuklarda özgül korkular aşırı olabilir, ancak genellikle tıbbi tedavi olmaksızın giderler.
Dokunulma korkusu, dokunma ile ilgili kültürel ve sosyal beklentiler nedeniyle başa çıkmak için özellikle zor bir korku.
Bu korku 6 aydan fazla devam ederse, gündelik durumlardan yoğun bir şekilde kaçınılabilir ve kişisel ya da iş hayatına girerse, bir kişi doktoruyla iletişime geçmelidir.
Spesifik fobiler tedaviye çok iyi cevap verir. Günlük başa çıkma mekanizmalarını kullanmak, bir fobinin kişinin hayatı üzerindeki etkisini azaltabilir ve uzun vadede fobinin üstesinden gelmelerine yardımcı olabilir.
