Demiyelinizasyon, miyelin olarak bilinen sinir hücrelerinin koruyucu kaplaması hasar gördüğünde ortaya çıkar. Bu olduğunda, nörolojik sorunlar ortaya çıkabilir.
Bu yazıda demiyelinizasyona neden olan hastalıklara, gelişebilecek belirtilere ve bunlar hakkında neler yapılabileceğine bir göz atacağız.
Demiyelinizan hastalıklar nelerdir?
Sinir sistemindeki sinir liflerinin çoğu, miyelin adı verilen yağlı beyaz bir maddeyle kaplanır. Bu miyelin kılıfları, elektrik impulslarının sinir hücreleri boyunca hızlı ve etkili bir şekilde iletilmesine izin verir.
Bu dürtülerin ne kadar iyi yürütüldüğü, bir kişinin bilinçli çaba ile günlük hareketleri ne kadar sorunsuz ve hızlı gerçekleştirebileceğini belirler.
Bazı hastalıklar beyin, göz ve omurilikte sorunlara neden olabilecek bu koruyucu miyelin kılıflarına zarar verir. Bu koşullar “demiyelinizan hastalıklar” olarak bilinir.
belirtiler
Tipik olarak, demiyelinizan hastalıklar aşağıdakileri etkileyebilir:
- vizyon
- refleksler ve hareket
- hisler
- ruh hali
- Birinin banyoyu ne sıklıkla kullanması gerektiği
Bu semptomlardan herhangi birini yaşayan kişiler, belirli bir nedene sahip olmadığı görülen kalıcı tükenme ile de karşılaşabilirler.
Görsel belirtiler
Demiyelinizan bir hastalığı olan insanlar, görme bozukluğu, görme kaybı, “çift görme” ya da görüşlerini ileri geri sallanıyor gibi hissedebilirler.
Motor belirtileri
Bazı insanlar ayrıca bacaklarında ve vücutlarının gövdesinde güçsüzlük yaşayabilir veya dengeleme problemleri yaşayabilir. Buna ek olarak, kaslar daralabilir, sertlik veya gerginliğe neden olabilir ve hareket ve konuşma ile etkileşime girebilir.
İnsanlar kan basıncında ani artışlar ve aşırı tepki gösteren bir sinir sistemi nedeniyle hızlı bir kalp atışı yaşayabilirler.
Duyusal belirtiler
Bazı insanlar kollarında, bacaklarında veya ayaklarında uyuşukluk, yanma veya dikenlik hissi yaşayabilirler. Hafifçe dokundukları zaman da ağrı hissedebilirler.
Multipl skleroz (MS) gibi demiyelinizan hastalığı olan bazı kişiler, Lhermitte’nin işareti olarak adlandırılan bir semptom alırlar. Bu, boynun arkasından omurgaya ve daha sonra kollar ve bacakların arasından geçen bir elektrik çarpması gibi hissettirir.
Beyin ile ilgili belirtiler
Demiyelinizan hastalığı olan kişiler de titreme veya inkoordinasyon yaşayabilir. Bazen yutma, yazma, yeme ve yürüme gibi eylemler zorlaşabilir.
Bellek, konsantrasyon, dikkat ve işlem hızı, demiyelinizan hastalıklardan etkilenebilir.
Demiyelinizan hastalıkları olan kişiler genellikle depresyon, anksiyete ve sinirlilik ile karşılaşırlar.
Genitoüriner sistemi etkileyen belirtiler
Demiyelinizan hastalıklar, birisinin banyoyu ne sıklıkla kullanması gerektiğini etkileyebilir. Bu koşullar insanları (idrar torbasını veya bağırsaklarını kontrol edemedikleri gibi) ya da kabızlık yaparlar (bağırsaklarını düzenli olarak ve tamamen boşaltamayacakları yerlerde).
Demiyelinizan hastalıkları olan kişilerde idrar yolu enfeksiyonları da daha yaygın olabilir.
Demiyelinizan hastalıklara sahip kişilerin cinsel sağlıkları etkilenebilir. Erkekler ereksiyon yapamayabilir ve hem kadınlar hem de erkekler orgazm edemezler. Demiyelinizan hastalıkları olan kişiler de cinsel ilişki sırasında ağrı yaşayabilirler.
Türleri
Pek çok farklı demiyelinizan hastalığı vardır. Tanı, bozukluktan bozukluğa değişir.
Aşağıda bu koşullardan bazılarının yanı sıra olası tedavi seçenekleri hakkında bilgiler yer almaktadır.
Çoklu skleroz
Demyelinizan hastalığın en sık görülen tipi MS’dir.
Multipl skleroz terimi “pek çok yara izi” anlamına gelir. Beynin ve omuriliğin miyelin kaybedildiği bölgelere atıfta bulunur, farklı zamanlarda ve farklı yerlerde ortaya çıkabilen sertleşmiş yara izleri bırakılır.
Ne yazık ki, şu anda MS için bir tedavi yoktur, ancak belirtilerin çoğu yönetilebilir ve tedavi edilebilir.
MS relapslarını tedavi etmek ve genellikle oral veya enjeksiyon yoluyla alınan semptomları yönetmek için ilaçlar mevcuttur.
MS kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Aslında, iki erkekten üç kadına bu özel demiyelinizan hastalığı vardır.
MS, kalıtsal olmasa da, bazı doktorlar, genlerin bazı insanları duruma göre diğerlerine göre daha duyarlı hale getirebileceğine inanırlar.
Optik nörit
Optik nörit, MS’den ortaya çıkabilen bir başka tipte demiyelinizan hastalıktır.
Bu durum, 20 ile 40 yaşları arasında en yaygın olanıdır. En sık görülen semptomları, göz hareketleri, görme kaybı veya renk görme kaybıdır.
Optik nörit çoğu zaman kortikosteroidlerle tedavi edilir, ancak doktorlar MS’nin soruna neden olduğundan şüphelenirse, MS ilaçları reçete edebilirler.
Nöromiyelitis optika
Nöromiyelitis optika veya Devic hastalığı, bağışıklık sistemi, miyelinlere saldırdığında ve yok ederek, omurga ve uzuvlarda ağrıya neden olarak ve mesane ve bağırsak problemlerine neden olduğunda ortaya çıkar.
Nöromiyelitis optika bazen bir kişinin solunumu etkilenirse ölümle sonuçlanabilir.
Nöromiyelitis optika’nın ilk atağı kortikosteroidlerle tedavi edilir.
Bağışıklık sistemini baskılayan ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar ek saldırıları önlemek için kullanılabilir.
Transverse miyelit
Transverse myelitis, omuriliğin iltihaplanmasıdır. Bu tip demiyelinizan hastalık, duyumu etkiler ve kol ve bacaklarda ağrıya ve zayıflığa neden olur, ayrıca mesane ve bağırsak problemlerine neden olabilir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl yaklaşık 1.400 yeni transvers miyelit vakası teşhis edilmektedir.
Diğer demiyelinizasyon hastalıklarına benzer şekilde, omurganın iltihaplanmasını azaltmak için kortikosteroidler reçete edilebilir.
Kortikosteroidlere yanıt vermeyen kişiler için doktorlar plazma değişim terapisini önerebilirler.Bu prosedür, plazmanın (kan hücrelerinin ve antikorların hareket ettiği sıvının) özel sıvılar ile değiştirilmesini içerir.
Asetaminofen, ibuprofen ve naproksen gibi ağrı ilaçları da kas ağrısına yardımcı olabilir.
Akut dissemine ensefalomiyelit
Akut dissemine ensefalomiyelit (ADEM) beyin ve omurilikte yaygın bir inflamasyon saldırısıdır. İltihaplanma miyelin hasarına yol açar ve ateş, tükenme, baş ağrısı, bulantı ve kusmaya yol açabilir.
Bazı ciddi durumlarda, insanlar nöbet geçirebilir, komaya girebilir veya ölebilir. Bu duruma sahip insanların küçük bir kısmı MS geliştirir.
Transvers miyelit gibi, kortikosteroidler veya plazma değişim terapisi ADEM’e neden olan inflamasyonu azaltmak için düşünülebilir.
Adrenolökodistrofi ve adrenomiyelonöropati
Adrenolökodistrofi ve adrenomiyelonöropati, genellikle sadece erkekleri etkileyen bir gen mutasyonunun neden olduğu demiyelinizan kalıtsal hastalıklardır. Ancak bazı kadınlar geni taşıyabilir ve bazı durumlarda kadınlar semptomlar geliştirebilirler.
Bu durumların semptomları, yukarıda tarif edilen tüm demiyelinizan hastalık semptomlarını kapsamaktadır ve kapsamaktadır.
Adrenolökodistrofi ya da adrenomiyelonöropatisi olan kişiler düşük adrenalin ve kortizol seviyelerine sahiplerse, bir doktor, hormonların yerini alabilecek ve kişinin yaşam kalitesini artırabilecek steroidler reçete edebilir.
Bu durumlar için diğer tedaviler şu anda klinik çalışmalardadır.
Tedavi genel bakış
Şu anda demiyelinizan hastalıklar için herhangi bir tedavi mevcut değildir. Sonuç olarak, tedavi semptomları azaltmaya ve yönetmeye, ayrıca hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya odaklanır.
Demiyelinizasyon meydana geldiğinde, yeni miyelin büyüyebilir. Bununla birlikte, yeni miyelin, eski miyelin kadar güçlü ve koruyucu değildir, bu da elektriksel impulsların iletilmesinin eskisi kadar verimli olmadığı anlamına gelir.
Araştırmacılar şu anda vücudun yeni miyelin üretmesini geliştirmek için neler yapılabileceğini araştırıyor.
Şimdilik, demiyelinizan hastalıkları olan kişiler, tedavi seçenekleriyle ilgili olarak doktorlarıyla konuşmalıdırlar.
