Stanford Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, hedef alındığında çölyak hastalığını durdurabilecek bir kimyasal “anahtar” bulmuş olabilirler. Bulgular yayınlandı.
Çölyak hastalığı, Birleşik Devletlerde nüfusun yaklaşık yüzde 1’ini etkileyen kalıtsal bir hastalıktır.
Bu durum, çoğu hastalık durumundan resmi olarak teşhis edilmemiş olan, hastalıkla yaşayan en az 3 milyon ABD vatandaşıdır.
Çölyak hastalığının belirtileri, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein olan glüten ve bazı ilaçlar, vitaminler ve dudak balsamları gibi kozmetik ürünler kullanılarak tetiklenir.
Şu anda çölyak hastalığı için tedavi yoktur. Tanı konulduktan sonra, ortak yaklaşım sadece glütensiz bir diyete yapışmaktır.
Ancak yeni araştırma, bizi bu tür terapiler bulmaya daha da yaklaştırıyor; Kaliforniya’da Stanford Üniversitesi’nde profesör olan Chaitan Khosla liderliğindeki bilim adamları tarafından kimyasal bir “anahtar” tespit edildi.
Çölyak hastalığında TG2’nin rolü
Çölyak hastalığının ardındaki mekanizmanın, ince bağırsağın içinde glüteni düzenleyen transglutaminaz 2 (TG2) adı verilen bir enzimi içerdiği bilinmektedir. Bir otoimmün tepkiye neden olur – veya bağışıklık sisteminin ince bağırsağın kaplamasını fark etmediği ve ona saldırdığı bir durumdur.
İlk çalışma yazarı Michael Yi – Stanford Üniversitesi’nde kimya mühendisliği yüksek lisans öğrencisi – meslektaşları ile birlikte hipotezini, TG2’nin kötü bir şekilde anlaşılmasının çölyak hastalığı için henüz bir tedavi olmasının nedeni olabileceğini öne sürdü.
Böylece, bu enzimi daha yakından araştırmaya başladılar. Özellikle, TG2’nin sağlıklı insanlarda nasıl davrandığını görmek istediler. Bunu yapmak için, bilim adamları mevcut çalışmalara dayanarak, TG2’nin belirli bir kimyasal bağ ile aktive edilip devre dışı bırakılabileceğini ortaya çıkardı.
Khosla, sağlıklı bir ince bağırsakta, TG2’nin çok bol olmasına rağmen, inaktif olduğunu açıklar.
“Protein bol olmasına rağmen, aktivitesinin sağlıklı bir organda varolmadığı ortaya çıktığında, soru ‘proteini nasıl açar, sonra proteini nasıl kapatır?’ Diye sordu Prof. Khosla.
2012 yılında yapılan bir çalışmada, Prof. Khosla liderliğindeki araştırmacılar TG2’yi nasıl aktifleştireceklerini buldular. Bu yeni makalede, onu nasıl aktifleştireceklerini keşfettiler – böylece bir tedaviye daha yakındırlar.
TG2 nasıl kapatılır
Prof. Khosla ve ekibi tarafından yapılan bir önceki çalışmada, bir disülfid bağı adı verilen kimyasal bağın kırılmasının TG2’yi aktive ettiği bulunmuştur. Bir disülfid bağı “sülfür atomları arasında iki amino aside tek bir kovalent bağdır”.
Bu yeni makalede Prof. Khosla ve ekibi, disülfid bağını yeniden üreten ve böylece TG2’yi devre dışı bırakan başka bir enzim buldular.
ERp57 olarak adlandırılan enzim, normal olarak proteinlerin “katlanmasına” yardımcı olur veya bir hücre içinde fonksiyonel yapılarını kazanır.
Ancak Prof. Khosla ve ekibi tarafından yürütülen hücre kültürü deneyleri, ERp57’nin hücreyi TG2’yi kapattığını ortaya çıkardı. Araştırmacılara göre bu, ERp57’nin sağlıklı insanlarda nasıl çalıştığı hakkında sorulara yol açıyor.
“Kimse gerçekten anlamaz,” diye açıklıyor Prof. Khosla, “(Erp57) hücrenin dışına nasıl çıkıyor. Genel düşünce, hücreden küçük miktarlarda ihraç edilmesidir, bu gözlem, hücrenin dışında biyolojik bir role sahip olduğunu göstermektedir. .”
Araştırmacılar şimdi yeni keşfedilen bu “geçiş” i hedefleyebilecek mevcut ilaçları araştırmaya başladılar.
Farelerdeki geçmişteki çalışmalar, TG2 eksikliğinin herhangi bir yan etkisinin olmadığını göstermiştir, bu yüzden bilim adamları, insanlarda bu hastalığı engellemenin çölyak hastalığı tedavisi için uygun bir yol olabileceğini umuyorlar.
