Son 70 yıldır, antimikrobiyal ajanlar olarak bilinen ilaçlar, bakteriler, virüsler ve parazitler gibi mikropların neden olduğu bulaşıcı hastalıkları tedavi etmek için kullanılmıştır.
Bununla birlikte, antimikrobiyal ajanlar şu ana kadar yaygın olarak kullanılmaktadır ve ilaçların hedef aldığı mikropların bazıları bu ilaçlara adapte olmuş ve bu ilaçlara dirençli hale gelmiştir.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, her yıl Amerika Birleşik Devletleri’nde en az 2 milyon insan antimikrobiyal dirençli bakterilerle enfekte olmaktadır. Sonuç olarak 23.000 kişi ölüyor.
Ek olarak, her 25 hastane hastasının 1’i herhangi bir günde bir sağlıkla ilişkili enfeksiyona (HAI) sahiptir.
Antimikrobiyal direnç hakkında hızlı gerçekler
Antimikrobiyal direnç hakkında bazı önemli noktalar.
- Antimikrobiyal direnç bakteriler, mantarlar, parazitler ve virüslerde gelişebilir.
- Direnç tedavi edici enfeksiyonları maliyetli, zor ve uzun süreli bir süreç haline getirebilir.
- Antimikrobiyal dirençli enfeksiyonların belirgin formları arasında MRSA, tüberküloz, HIV ve sıtma bulunmaktadır.
- Antimikrobiyal ilaçlar tam olarak reçete edildiği gibi kullanılmalı, kurs bitene kadar veya antimikrobiyal dirence katkıda bulunmalıdır.
- Her enfeksiyonun antimikrobiyal ilaçlar ile tedavi edilmesi gerekmez.
- Antibiyotikler aşırı kullanım nedeniyle çalışmayı bırakırsa, eradike olmuş hastalıklar geri gelebilir.
Antimikrobiyal direnç nedir?
Antimikrobiyal direnç (AMR) veya ilaç direnci, mikroorganizmalar – bakteriler, mantarlar, parazitler veya virüsler – artık etkili bir şekilde tedavi etmek için kullanılan bir ilaca cevap vermediğinde gelişir.
AMR’nin sonuçları şunları içerir:
- Kontrol etmek daha zor olan ve vücutta daha uzun olan enfeksiyonlar
- daha uzun hastanede kalma, enfeksiyonun ekonomik ve sosyal maliyetlerini artırma
- yayılan hastalıkların daha yüksek bir riski
- enfeksiyon nedeniyle daha büyük bir ölüm şansı
En önemli endişe, AMR’nin antibiyotiklerin artık işe yaramayacağı bir dönem olan antibiyotik sonrası döneme yol açabileceğidir.
Bu senaryoda, 20. yüzyılda tedavi edilmesi kolaylaşan yaygın enfeksiyonlar ve hafif yaralanmalar yine ölümcül olabilir.
Antibiyotik ve antimikrobiyal direnç
Antibiyotik ve antimikrobiyal direnci ayırt etmek önemlidir.
- Antibiyotik direnci bakterilerin antibiyotiklere direnme kabiliyetidir.
- Antimikrobiyal direnç, herhangi bir mikroptan onları öldürmek için kullanılan ilaçlara karşı dirençtir.
AMR sadece bakterilerde değil, aynı zamanda mantarlarda, parazitlerde ve virüslerde de gelişebilir. Bu Candida, sıtma, HIV ve çok çeşitli diğer koşulları olan insanları etkileyebilir.
Nedenler
Mikroplar, hem biyolojik hem de sosyal nedenlerle ilaçlara dirençli hale gelebilir.
Biyolojik nedenler
Bilim adamları yeni bir antibiyotik piyasaya sürüldüğünde, er ya da geç, etkili olmayı bırakacakları iyi bir şans olduğunu bilirler. Bunun bir nedeni, patojenlerin kendisinde meydana gelen değişikliklerdir.
Mutasyon: Mikroplar çoğaldığında genetik mutasyonlar meydana gelebilir. Bazen bu, antimikrobiyal ajanlara maruz kalmamaya yardımcı olan genler içeren bir mikrop yaratılmasına yol açabilir.
Seçici basınç: Direnç genlerini taşıyan mikroplar kendilerini çoğaltırlar. Yeni üretilen dirençli mikroplar sonunda baskın tip olacak.
Gen transferi: Mikroplar diğer mikroplardan genleri alabilir. İlaca dirençli niteliklere sahip genler kolayca mikroplar arasında aktarabilir.
Fenotipik değişim: Patojenler, tercih edilen antimikrobiyal ajanlara dirençli olmak için makyaj bileşenlerini değiştirebilir.
Toplumsal nedenler
İnsanların antibiyotik kullanımı AMR için önemli bir katkıdır.
Yetersiz tanılama: Bazen bir doktor antimikrobiyalleri “tam olarak” reçete eder veya geniş spektrumlu antimikrobiyaller, spesifik bir ilaç daha uygun olduğunda reçete edilir. Bunlar AMR riskini artırır.
Uygunsuz kullanım: Bir kişi antimikrobiyal ilaçların seyrini tamamlamazsa, bazı mikroplar hayatta kalabilir ve ilaca karşı direnç geliştirebilir. Direnç, ilaçların tedavi edemediği durumlarda kullanılması durumunda da gelişebilir, örneğin, viral bir enfeksiyon için bir antibiyotik almak.
Tarımsal kullanım: Çiftlik hayvanlarında antibiyotik kullanımı, ilaç direncini artırabilir. İlaçlara dayanıklı bakteriler et ve gübre veya hayvan dışkısı ile kirlenmiş suya maruz kalan gıda ürünlerinde bulunabilir. Bu, hayvandan insana bulaşma için bir yol sağlayabilir.
Hastane kullanımı: Kritik olarak hasta olan hastalar genellikle yüksek dozda antimikrobiyal alırlar. Bu faktör, çeşitli hastalıkların bulunduğu bir ortamda bulunmakla birlikte, AMR mikroplarının yayılmasını teşvik eder.
FDA, antibiyotiklerin genellikle boğaz ağrısı tedavisi olarak verildiğini, boğaz ağrısının sadece yüzde 15’inin ise streptokok bakterilerin neden olduğunu belirtmektedir.
Hiçbir fayda sağlamayan antibiyotikler için yılda on milyonlarca reçete verildiğini ekliyorlar. Bu, bireyin gelecekte dirençli bir enfeksiyon geliştirmesi riskini artırır.
Direnç örnekleri
Antimikrobiyal direnç bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitlerde bulunabilir.
İşte bazı örnekler:
Tüberküloz (TB): Bakteriyel enfeksiyondan kaynaklanan bu hava kaynaklı akciğer hastalığı, antibiyotiklerin ortaya çıkmasından önce önemli bir katildir. Bununla birlikte, TB’ye karşı ilaç dirençli formlar ortaya çıkmıştır ve bunlar standart antibiyotik tedavisine karşı bağışıktır.
İlaca dirençli olmayan TB 6 ila 12 ay boyunca günlük olarak çoklu ilaç tedavisini gerektirir.
İlaca dirençli TB tedavi etmek için daha karmaşıktır, ilaçları daha uzun süre almayı gerektirir ve yakın gözetim gerektirir. Kötü yönetim, ölümle sonuçlanabilir.
Metisiline dirençli (MRSA): Bu potansiyel olarak ölümcül bakteriyel enfeksiyon en sık olarak hastanelerde edinilir. Geçmişte, iyi kontrollü bir enfeksiyondu, ancak antibiyotik direncine bağlı olarak büyük bir halk sağlığı sorunu haline geldi.
Gonore: Gonore, ABD’de ve başka yerlerde yaygın olarak görülen cinsel yolla bulaşan bir bakteriyel enfeksiyondur. Son zamanlarda, bu bakteriyel hastalığın ilaca dirençli formları bildirilmiştir. Şimdi, bu hastalığın ilaca dirençli formuna karşı etkili olan sadece bir ilaç türü kalmaktadır. İlaç dirençli gonore CDC tarafından “acil halk sağlığı tehdidi” olarak tanımlanmaktadır.
: Bu bakteri, gıda kaynaklı hastalık ve idrar yolu enfeksiyonlarının yaygın bir nedenidir. Antibiyotik direnci hızla artmaktadır.
İnsan immün yetmezlik virüsü (HIV): HIV için etkili antiviral tedavi şu anda gelişmekte olup, bunun daha ciddi bir duruma gelişmesini önler ve virüs seviyelerini saptanamaz hale getirebilir ve bu nedenle aktarılamaz. Örneğin, tıbbi maliyetler insanların ilaç rejimlerine tamamen uymasını engellerse, virüsün yeni ilaca dirençli suşları ortaya çıkabilir.
Fungal enfeksiyonlar: Candida, Aspergillus ve diğer mantarlar bir dizi ciddi enfeksiyona yol açabilir. Candida albicans, pamukçuk olarak bilinen yaygın vajinal enfeksiyondan sorumludur. Aspergilloz akciğer koşullarına neden olabilir veya kötüleşebilir. Bu enfeksiyonların bazılarının ölümcül sonuçları olabilir. Mantarların antimikrobiyal tedaviye gittikçe dirençli olduğu endişesi vardır.
Sıtma: Bu paraziter hastalık, sivrisinekler tarafından yayılıyor ve dünya çapında her yıl yaklaşık 1 milyon insanı öldürüyor. Dünyanın birçok yerinde, ilaca dirençli parazitlerin evrimi, bazı antimalarial ilaçların etkisizleşmesine yol açmıştır.
Tedavi ve alternatifler
Enfeksiyonlar mevcut ilaçlara cevap vermeyi bıraktıkça, alternatifleri bulmaya acil ihtiyaç vardır.
Bazı durumlarda bu, TB tedavisinde olduğu gibi çoklu ilaç tedavisi olarak bilinen farklı ilaçların kombinasyonlarının kullanılması anlamına gelir.
Bilim adamları ayrıca yeni tip antibiyotikler ve diğer alternatifler de dahil olmak üzere yeni tedavi biçimleri arıyorlar.
Alternatifler nelerdir?
Örneğin, () için bakteri ile mücadele eden bir dizi yeni yol önerilmiştir.
Bunlar şunları içerir:
- ilaç formunda “bakteriyofaj” olarak bilinen bakterileri tüketen bir virüs kullanmak
- üretilen toksinlerin etkileriyle mücadele edebilen monoklonal antikorların kullanılması
- Enfeksiyonu önlemek için aşı geliştirmek
- fekal mikrobiyota nakli
- bağırsak florasını restore etmek için probiyotik kullanımı
Bu tedavilere daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Bu arada, sağlık profesyonelleri, sadece yararlı ve gerekli olduklarında antibiyotik kullanmaya teşvik edilirler ve hastalardan tam olarak bir sağlık sağlayıcısı tarafından tavsiye edilen antimikrobiyal ilaçları kullanmaları istenir ve sadece tam bir teşhis yapıldıktan sonra.
önleme
Mikropların ilaçlara karşı direnç geliştirmesini engellemek, onları tedavi etmek kadar önemli hale gelmiştir.
AMR’deki artışın temel sebebi, antimikrobiyallerin tekrarlanan ve uygunsuz kullanımıdır.
İnsanların AMR riskini azaltmaya yardımcı olacak adımlar şunlardır:
- Sadece bir profesyonel tarafından reçete edildiğinde antimikrobiyal ilaçlar kullanarak.
- Semptomlar gitse bile, her zaman bir kursu tamamlayın. Değilse, ilaç sadece en savunmasız mikropları öldürebilir, diğerlerini hayatta kalmak ve direnç geliştirmek için bırakabilir.
- Asla antimikrobiyalleri paylaşmayın ya da diğer reçetelerden kalan ilaçları kullanmayın. Farklı enfeksiyon formları için uygun olmayabilirler.
- Doktorları, gerekli olmadıklarında antimikrobiyalleri reçete etmeye zorlamamaktadır.
- Ellerin iyice yıkanması ve yiyecek hazırlama alanlarının temiz olmasını da içeren mikropların iyi hijyenle yayılmasını önleme.
- Gelecekte ilaca ihtiyaç duyma riskini azaltacağından, tavsiye edilen aşıları almak.
1945 yılında Alexander Fleming, antibiyotikler hakkında “cahil adamın kendini kolayca alt edebileceğini ve mikroplarını ilacın ölümcül olmayan miktarlarına maruz bırakarak onları dirençli hale getirebileceği” konusunda uyardı.
2014 yılında, DSÖ bu korkuları şu sözlerle dile getirdi: “Acil eylem olmadan, antibiyotik sonrası dönemde yaygın enfeksiyonlar ve hafif yaralanmaların bir kez daha öldürebildiği bir döneme gidiyoruz.”
Bireyler, sağlık çalışanları, politika yapıcılar ve sanayicilerin hepsi, antibiyotik direncinin küresel bir kriz haline gelmesini engellemede rol oynarlar.
