Ankilozan spondilit, genellikle omurgada kronik ağrı ve rahatsızlığa yol açan bir artrit türüdür.
Bozukluğun erken belirtilerini ve semptomlarını ve bunun nasıl ilerlediğini anlamak önemlidir. Ankilozan spondiliti (AS) anlamak, bir doktora ne zaman bakmaları gerektiğini ve tanılarından ne beklemeleri gerektiğini insanlara yardımcı olabilir.
Bu makale AS’nin vücudu nasıl etkilediğine ve bunun zaman içinde nasıl değiştiğine dair görsel bir kılavuz sunmayı amaçlamaktadır.
Genel bakış ve semptomlar
Ne zaman oluşur?
AS hem kadınlarda hem de erkeklerde görülen yaşam boyu bir hastalıktır. AS’nin ilk semptomları genellikle 30 yaş civarında görülür ve nadiren 45 yaşından sonra ortaya çıkar.
Bozukluk kroniktir ve sıklıkla ilerleyicidir, yani etkilenen bireylerin yaşamlarının çoğundan etkileneceği anlamına gelir.
Vücudun hangi kısımları etkilenir?
AS, bir artrit formu olarak kabul edilen inflamatuar bir hastalıktır. Temelde, vücudun her iki tarafında sakrum ve iliak kemikler arasındaki eklemler olan omurga ve sakroiliak eklemleri içerir.
Bu durum, omurgadaki kemikleri bağlayan eklemler olan omurganın iltihaplanmasına neden olur.
Bu iltihap genellikle, rahatsızlıktan şiddetliye uzanan uzun süreli ağrılara yol açar. Bozukluk ilerlerse diğer eklemler de etkilenebilir.
Sakroileit
AS’nin en yaygın semptomları iltihaplı, ağrılı veya sert eklemlerdir. Bunlar en çok sakroilit olarak bilinen sırt ve sakroiliak eklemlerde görülür.
Sacroilitis alt sırt, kalça ve bazen bacaklarda ağrıya neden olur. Bu bozukluğu teşhis etmeye çalışırken doktorlar ilk önce buraya bakarlar. Bir kişinin kalçalarda, omuzlarda, topuklarda, ellerde ve ayaklarda ve kaburgalarda iltihap ve sertlik belirtileri göstermesi de yaygındır.
Alevler
AS belirtileri erken evrelerde alevlenme eğilimi gösterir. Bu, insanların kısa bir süre boyunca ağrı ve iltihaplanma yaşayabileceği, ardından hiçbir semptom yaşamadıkları bir remisyon döneminin yaşandığı anlamına gelir.
AS’li kişilerin eklemleri normalden daha geniş veya daha küçük görünebilir.
ankylosis
AS bazı eklemlerde ankiloz adı verilen bir duruma kadar ilerleyebilir. Ankiloza omurgada yeni kemiklerin oluşmasına neden olur, çünkü bir veya daha fazla kemik birlikte birleşir.
Kemiğin yeni bölümleri pozisyonda sabittir ve hareketsizdir.
yorgunluk
Bozukluk ilerledikçe, bedenin fiziksel işlevini sınırlayabilir, bir kişinin çalışma yeteneğini azaltabilir ve yaşam kalitelerini büyük ölçüde etkileyebilir. Bazı durumlarda AS, sakatlığa yol açabilir, ancak bozukluk herkesi farklı şekilde etkiler.
Bu bozukluğu erken teşhis etmek ve mümkün olduğunca komplikasyonları önlemek için herhangi bir ilerlemeyi izlemek önemlidir.
AS olan bazı kişiler yorgunluk gibi bazı komplikasyonlar yaşayabilir. Vücut, AS semptomlarıyla savaşmaya odaklanan çok fazla enerji harcar ve bu da insanların yıpranmış hissetmesini sağlayabilir.
İlişkili koşullar
AS semptomları ayrıca aşağıdakiler gibi diğer bozukluklarla da ilişkilidir:
- periferik artrit
- enteziti
- sedef hastalığı
- enflamatuar barsak hastalığı
Diğer komplikasyonlar
AS’li kişilerde iltihaplı, ağrılı gözler veya bulanık görme görülebilir. Bazıları göğüslerini tam olarak genişletemeyebilir, nefes almayı zorlaştırabilir. Diğerleri omurgalarında ameliyat gerektirebilecek hareket kısıtlılığına sahip olabilir.
Nadir durumlarda, akciğerler veya kalp de etkilenebilir. Az sayıda insan çene iltihabı yaşamaktadır.
Teşhis
AS tanısı koymak için tek bir test yoktur. Doktorlar genellikle sakrum ve ilium arasındaki eklem gibi temel alanlarda enflamasyon kanıtı bulmak için X-ışınlarını, BT taramalarını ve MRI’ları kullanacaktır.
Doktorlar ayrıca, kişinin yaşadığı bel ağrısının türü hakkında daha fazla bilgi toplamak isteyecektir. AS’li kişilerde genellikle 45 yaşından önce semptomlar görülür ve semptomları genellikle 3 ay veya daha fazla bir süre boyunca yavaş yavaş gelişir.
AS’li insanlar da sıklıkla uyurken daha da kötüleşen sırt ağrısından muzdariptirler ve sonra harekete geçtiklerinde daha iyi hissetmeye başlarlar. AS’nin neden olduğu ağrı genellikle istirahatten gelişmeyecek ve egzersiz ve fiziksel hareketle daha iyi olmaya eğilimlidir.
Doktorlar genellikle insanlara bu durumların kendileri için geçerli olup olmadığını sorarlar ve sonra AS olduğunu doğrulamak için görüntülemeye devam ederler.
HLA-B27 geni denilen bir geni arayan bir kan testi de vardır. Gen olması, bir kişinin bozukluğa sahip olacağı anlamına gelmez, birçok durumda ortaya çıkar.
Ne zaman doktora görünmek
AS’ye bağlı semptomlar yaşayan herkes, doktorlarına yaptığı ziyaretten yararlanabilir. Doktor testler yapabilir veya test için bir kişiyi romatologlara yönlendirebilir.
AS tanısı konmuş kişiler, evde yönetilebilecek küçük semptomları olanlar bile yılda en az bir kez romatolog görmeye devam etmelidir. Bu kontroller doktorun bozukluğun ilerlemesini izlemesine ve semptom göstermeyen komplikasyonları izlemesine izin verir.
tedavi
AS için tedavi, semptomları yönetilebilir hale getirmek için tasarlanmış birçok farklı yaklaşımı içerir.
Tipik bir tedavi planı, egzersiz, fizik tedavi ve doğru duruş gibi fiziksel yaklaşımları içerecektir. Bu planlar ayrıca ilacı ve kasları gevşetmek ve ağrıyı azaltmak için ısı veya soğuk uygulanması da içerebilir. Şiddetli vakalar, omurganın yerinde kalması için düzeltici ameliyatlar gerektirebilir.
AS zaman içinde ilerleme potansiyeline sahip olduğundan, doktorlar sıklıkla bu ilerlemeyi olabildiğince yavaşlatmaya yardımcı olacak ilaçlar kullanırlar. Yayınlanan araştırmalar, nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID) olarak adlandırılan ilaçların, semptomlara neden olan inflamasyonu azalttıkları için AS’lı insanlara büyük yarar sağlamaktadır.
NSAID tedavisinin yanı sıra tümör nekroz faktörü inhibitörleri olarak adlandırılan diğer ilaçlar da yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu ilaçlar, AS semptomlarında önemli bir rol oynayan TNF-a adlı proteini inhibe eder.
Oral glukokortikoidler AS’li bazı kişiler için de reçete edilebilir. Bunlar, aşırı aktif bir bağışıklık sisteminin baskılanmasına ve iltihap önleyici etkiye sahip olan ilaçlardır. Bununla birlikte, yan etkilerinden dolayı popüler değildir ve en son araştırmalar AS tedavisi sırasında glukokortikoidlerin kullanılmamasını önermektedir.
Görünüm
AS herkesi farklı şekilde etkiler. Bazı insanlar semptomlarını çok az fark ederler ve onları evlerinden yönetebilirler, diğerleri ise onlardan ciddi şekilde etkilenir.
AS’lı kişilerin herhangi bir semptomun ilerlemesini kontrol etmek ve tedavi planlarını takip etmek için düzenli olarak bir doktor veya romatolog görmeleri önemlidir. Bunu yapmak, AS’lı kişilere semptomlarını yönetme konusunda en iyi şansı sağlar.
