Ankilozan spondilit tipik olarak omurgada ve omurga ile leğen kemiği arasındaki eklemlerde başlayan bir artrit türüdür. Acı, sertliğe neden olur ve omurganın ve hareketliliğin şeklini etkileyebilir.
Semptomlar vücudun diğer bölgelerine yayılabilir ve nihayetinde bu kronik iltihaplı hastalık, omurgadaki kemiklerin bir kısmının birbirine kaynaşmasına neden olabilir.
Ankilozan spondilitin (AS) erken teşhisi ve tedavisi, omurga deformitesi riskini azaltabilir ve insanların semptomları yönetmelerine yardımcı olabilir.
belirtiler
Amerika Spondilit Derneği, AS’nin semptomlarının, geliştiği yaş gibi, bireyler arasında büyük ölçüde değiştiğini not eder.
Dernek ayrıca AS’nin azınlıkta, özellikle de kadınlarda, belden aşağı bölgeler dışında başlayan acılarla farklı bir şekilde sunabileceğini belirtmektedir.
Örneğin, AS boyun, ayak bileği, dirsek veya başka bir eklemde başlayabilir.
10 yaşından büyük yaklaşık 1 kişide bu durum çok şiddetli durum belirtileriyle birlikte, uzun süreli sakatlık riski altındadır.
Erken belirtiler ve semptomlar
Durumun daha sık görülen erken belirtileri ve semptomları şunlardır:
- alt sırt, kalça ve kalçalarda ağrı
- alt sırt, kalça ve kalçalarda sertlik
- boyun ağrısı
- ligament ve tendon ağrısı
- yorgunluk
- gece terlemeleri
- hafif ateş
- iştah kaybı
- genel rahatsızlık
Bu belirtiler şunlar olabilir:
- birkaç hafta veya ay içinde yavaş yavaş gelişir
- sabah veya gece saatlerinde daha belirgin olmak
- hareketsizlik dönemlerinden sonra daha kötü olmak
- Hafif egzersiz veya sıcak duştan sonra gelişir
- düzensiz aralıklarla görünür veya yoğunlaşır
- Vücudun bir veya iki tarafında hissedilmelidir
Zamanla belirtiler ve belirtiler
Zamanla semptomlar kronikleşir. Bu aşamada, belirtiler ve semptomlar, vücudun her iki tarafında ağrı, sertlik ve hassasiyet içerir. Bu belirtiler genellikle diğer vücut bölgelerine yayılır.
AS, postürde değişikliklere yol açabilir ve AS’li bazı kişiler ileriye çekildikleri gibi kifoz olarak bilinirler.
Vücudun inflamasyona tepkisinin neden olduğu yorgunluk, başka bir uzun süreli semptomdur.
En çok etkilenen bölgeler
AS semptomları vücudun çeşitli bölgelerini etkileme eğilimindedir:
- omurga
- boyun
- pirzola
- omuz eklemleri
- kalçalar
- baldırlar
- ellerin eklemleri
- ayak eklemleri
Bununla birlikte AS, herhangi bir eklemi potansiyel olarak etkileyebilir.
Komplikasyonlar
Şiddetli AS vakaları ve ileri inflamasyon gösteren kişiler yeni kemik oluşumunu yaşayabilirler. Vücut kendini iyileştirmeye çalışırken, omurga kemiklerinin bölümleri birbirine kaynaşır, sertliğe ve esneklik kaybına neden olur.
Diğer komplikasyonlar şunlardır:
- İnflamasyon anemi ve kronik hastalık. Bu tür hafif ila orta derecede anemi genellikle kronik hastalığı olan kişilerde görülür. En sık görülen ikinci anemi türüdür ve AS’li hastalarda yorgunluğa katkıda bulunabilir.
- Bağırsak iltihabı. AS’li bazı kişilerde Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi inflamatuar barsak bozuklukları (İBH) vardır. Bazı araştırmalar, AS’lı kişilerin yüzde 10’unun IBD geliştirdiğini ve bunun tersini göstermektedir.
- Göz iltihabı. AS olan kişilerin yaklaşık yüzde 33’ü en az bir göz iltihabı vakası yaşayacaktır. Ağrı, bulanık görme, ışığa duyarlılık ve sulanma bu komplikasyonun belirtileridir.
- Kalp iltihabı. Vücudun en büyük arteri olan aortun iltihaplanması, AS’li hastalarda ortaya çıkabilir. Aort, kalpten kanı vücudun diğer bölgelerine taşır. Aorta iltihaplandığında, bu rolü çok iyi yapamaz.
- Azaltılmış akciğer kapasitesi. Kemiklerin füzyonu, göğüs kafesinin sertleşmesine ve solunum zorluğuna neden olabilir.
- Spinal kompresyon kırığı. Zayıflatılmış kemikler, sonunda, omurga kompresyon kırığı olarak bilinen bir oluşum olan AS’de çökebilir. Spinal kompresyon kırığı, kötü postürlere yol açabilir ve omurilik ve sinirlere zarar verebilir.
Teşhis
Tanı sıklıkla eklem, kas ve kemik hastalıklarında uzmanlaşmış romatolog tarafından gerçekleştirilir.
AS bir fiziksel muayene, kan testleri ve görüntüleme testleri ile teşhis edilebilir.
Fizik sınavı
Doktor, vücudun farklı bölgelerindeki ağrı tepkilerini ve omurganın hareket aralığını kontrol edecektir. Göğsün ne kadar genişlediğini ve nefes almanın ne kadar kolay olduğunu da kontrol edebilirler.
Doktor ayrıca tam bir tıbbi öykü ve aile öyküsü alacak.
Kan testleri
Doktorlar ayrıca HLA-B27 geninin varlığını tespit etmek için kan testleri isteyebilirler. Bu gen, Orta Avrupa ve Kuzey Amerika’da AS’ye sahip beyaz insanların yüzde 95’ine kadar mevcuttur.
Bununla birlikte, gen olan herkes AS geliştirmeye devam etmez. HLA-B27 geni olan kişilerin sadece yüzde 1 ila 2’si durumdan etkilenir.
Kan testleri, tanıyı bildirmeye yardımcı olabilecek inflamasyonun varlığını da gösterebilir.
Görüntüleme testleri
X-ışınları eklemlerin hasarlı mı yoksa kaynaşmış mı olduğunu görmek için omurga üzerinde yapılabilir. Doktorlar röntgende hiçbir şey görünmezse MRI taraması isteyebilir. MRG’ler eklem hasarı olmaksızın inflamasyonu tespit edebilir.
AS kronik bir hastalıktır, bu nedenle bazı doktorlar ortaya çıkması için belirgin bir semptom modeli bekleyebilir. 3 ay veya daha uzun süren bel ağrısı öyküsü sıklıkla tanıda anahtar faktördür.
Ne zaman doktora görünmek
Bir kişi alt sırt, kalça veya kalçada ağrı yaşıyorsa, bir doktora görünmek önemlidir. Bu acı uyanma üzerine daha şiddetli ise veya zamanla devam ederse, bu özellikle önemlidir.
İnsanlar AS’nin diğer semptomlarından veya komplikasyonlarından herhangi biriyle karşılaşırlarsa tıbbi yardım almalıdırlar.
Nedenleri ve risk faktörleri
AS’nin nedeni bilinmemektedir.HLA-B27 geni olan kişiler, gen geliştiren herkes AS geliştirmediği halde, durumu geliştirme riski daha yüksektir. Aynı şekilde, AS’li herkes genleri taşımamaktadır.
Ayrıca, bazı araştırmalar belirli insan gruplarında diğer risk faktörlerini tanımlamıştır.
AS’nin gelişimi için risk faktörleri şunları içerir:
- yaş
- seks
- genetik ve aile öyküsü
Amerikan Aile Hekimleri Akademisi, AS’nin 15 ila 40 yaşlarındaki beyaz erkeklerde en yaygın olduğunu belirtmektedir. Kadınlardan yaklaşık üç kat daha fazla erkek AS’ı genellikle erken yetişkinlik döneminde ortaya çıkan belirtiler ve semptomlarla geliştirmektedir. Bununla birlikte, aynı zamanda kadınları ve her yaştan ve ırktan insanları etkiler.
Avrupa popülasyonlarından elde edilen tahminler, AS’nin her 1000 kişide 2 ila 5 yetişkin etkilediğini göstermektedir. Bununla birlikte bazı gruplarda, AS her 100 kişide 1’i etkileyebilir.
önleme
AS’nin nedeni bilinmediğinden, başlangıcını önlemek mümkün değildir. Bununla birlikte, erken tanı hastalık ilerlemesini önleyebilir veya sınırlayabilir ve semptomları yönetmeye yardımcı olabilir.
